Compendio de Historia Sagrada / Nidolke dəŋu Dios ñi Nùtram
      
      Félix José de Augusta
      
      
      
      
      1903
      
      Freiburg im Breisgau (Tipografía Pontífica B. Herder)
      
      
      
      
      
      
      
      
      
      Missionary Texts
      DIALECT: Lafkenche?
      
      
      
      
      
          Corpus of Historical Mapudungun 
         
      
      
      
         TEXT OCR: Google Cloud Vision (using DH Dashboard, developed by Bryan Tarpley at the
         Center for Digital Humanities Research here at Texas A&M University.) 
         https://benmolineaux.github.io/bookshelf/
         
      
      
      
      
      
      OCR CORRECTIONS: Benjamin Molineaux
      
      
      
      
      
      
      
      
      
      
      
      Nidolke dəŋu Dios ñi Nùtram pu Chilemapuche ñi dəŋun meu. Ñi rulpaqel ta P. Félix
         José de Augusta, Misionero Apostóliko Kapuchino, Baviera provincia meu tuulu. Knecht,
         Friedrich Justus TIPOGRAFIA PONTIFICIA DE B. HERDER. FRIBURGO DE BRISGOVIA (ALEMANIA).
         1903.
      
      
      
      
      COMPENDIO DE HISTORIA SAGRADA para uso de los niños que frecuentan las escuelas
         católicas. Por el Ilm̃o. Sr. Dr. D. Federico Justo Knecht, Obispo auxiliar de Friburgo.
         Edición araucana de P. Félix José de Augusta, Misionero Apostólico Capuchino, de la
         provincia de Baviera. TIPOGRAFÍA PONTIFICIA DE B. HERDER. FRIBURGO DE BRISGOVIA
         (ALEMANIA). 1903. 
      
      
      
      Nidolke dəŋu Dios ñi Nùtram pu Chilemapuche ñi dəŋun meu. Ñi rulpaqel ta P. Félix
         José de Augusta, Misionero Apostóliko Kapuchino, Baviera provincia meu tuulu. Knecht,
         Friedrich Justus TIPOGRAFIA PONTIFICIA DE B. HERDER. FRIBURGO DE BRISGOVIA (ALEMANIA).
         1903. 
      
      
      
      Imprimatur. Friburgi Brisgoviae, die 20. Aprilis 1903. ☨ Thomas, Archiep̃ps. En
         virtud de las presentes y por lo que á Nos toca concedemos facultad para imprimir
         el
         librito titulado Nidolke dəŋu Dios ñi Nùtram pu Chilemapuche ñi dəŋun meu ó sea
         traducción al idioma araucano del "Compendio de Historia Sagrada por el Ilm̃o. Sr.
         Dr.
         D. F. J. Knecht", hecha por Nuestro encargo por el R. P. Félix José de Augusta,
         Misionero Apostólico Capuchino de la Prefectura Apostólica de Araucanía, siendo que
         no
         contiene cosa contra la fe y las buenas costumbres. Valdivia á 11 de Mayo de 1902.
         Fr.
         Burcardo Ma. de Roettingen, Prefecto Apostólico Capuchino y Superior Regular (l. i.).
         Todos los derechos reservados. Tipografía de B. Herder en Friburgo de Brisgovia.
      
      
      
      
      Á Dirección LA DISTINGUIDA SEÑORA DÑA. ISABEL CORREA V. DE IRARRÁZAVAL,
         GENEROSA FUNDADORA Y DIGNA PRESIDENTA DE LA SOCIEDAD PROTECTORA DE ESCUELAS INDÍGENAS
         EN
         SANTIAGO DE CHILE, DEDICA ESTE LIBRITO COMO DEBIL MUESTRA DE RESPETO Y GRATITUD EL
         AUTOR. 159486
      
      
      
      [BLANK]
      
      
      
      
      
         
Introducción.
       
      
      El presente opúsculo es una fiel traducción, en cuanto lo permite el
         genio del idioma araucano, del "Compendio de la Historia Sagrada para el uso de los
         niños que frecuentan las escuelas católicas, por el Ilm̃o. Sr. Dr. D. Federico Justo
         Knecht, Obispo auxiliar de Friburgo. Adornado con 46 grabados. Edición española de
         D. Vicente Ortí y Escolano."
      
 
      
      Esta traducción al idioma araucano, se ha hecho principalmente con
         el fin de facilitar al Misionero la instrucción de los indios en la historia de
         nuestra salvación, y para ponerla en manos de la juventud araucana que asiste á las
         escuelas misionales.
      
 
      
      El indio, casi por regla general, prefiere libros escritos en
         castellano, á pesar de que, al llegar á nuestros colegios, ignore la mayoría de
         ellos este idioma. Después de un año, ya el indio habla y lee bastante el castellano;
         mas no para que pueda entender el texto castellano del Catecismo é Historia sagrada.
         Y, como casi la totalidad de los indios deja á sus hijos sólo un año en nuestros
         colegios, es necesario enseñarles, ante todo, las verdades de nuestra santa religión,
         en su propio idioma; enseñarles á leer, además del castellano,  el
         araucano, poniéndoles un texto de este idioma en sus manos, para que, retirados de
         los colegios misionales, sigan cultivando su espíritu en las verdades de la
         historia de nuestra salvación.
      
 
      
      Los niños araucanos que quedan más años en los colegios misionales,
         hablan bien el castellano, y por tanto no tienen necesidad de un texto araucano, mas
         este, sin embargo, les servirá de fiel amigo que les acompañará á sus chozas tristes,
         donde pueden leer y enseñarlo á sus parientes y conocidos que no entiendan el idioma
         español.
      
 
      
      Viven además entre los infelices indios no pocos españoles de buen
         corazón que hablan el araucano, los que sabrán, sin duda, aprovecharse de esta
         Historia Sagrada araucana para instruir en ella á sus conocidos, ayudando así á la
         obra del Misionero á quien le es imposible penetrar en todas las chozas por las
         enormes distancias que separan las unas de las otras. Para conseguir estos fines fué
         menester adaptar la traducción al carácter de la lengua y al modo de expresarse de
         los araucanos.
      
 
      
      En esta traducción me ayudaron eficazmente dos indígenas católicos,
         Pascual Segundo Painemilla Ñ (sobrino de cacique) quien posee bastante bien el
         castellano, y José Francisco Kolùñ, un pobre ciego, que también lo habla. Parece que
         la traducción ha acertado bien el modo de expresarse de los araucanos, porque, al
         leérsela en mi capilla de Wapi, me interrumpieron muchas veces, 
         exclamando con entusiasmo: sí, sí, así habla el mapuche (indígena).
      
 
      
      Es de lamentar que en cada publicación hecha en idioma araucano, los
         autores se hayan servido de otros caracteres para expresar ciertos sonidos propios
         del lenguaje araucano, y, con el objeto de establecer más uniformidad, me puse de
         acuerdo con el célebre araucanista Dr. D. Rodolfo Lenz, cuyo método me parece ser
         el más adecuado para reproducir los sonidos propios del idioma. En verdad no es
         cosa fácil inventar caracteres que armonicen á la perfección con el delicado oído
         del araucano, el que rechaza, principalmente el ignorante, todo sonido no adaptado
         á
         su claro tímpano.
      
 
      
      
      I. Letras que se pronuncian como en castellano: Vocales: a, e, i, o,
         u. Consonantes: f, ch, l, ll, m, n, ñ, p, s, t, y. 
      
 
      
      
      II. Letras que expresan sonidos
         propios del idioma araucano : d – semejante á la z castellana, á la th inglesa y á
         la
         d castellana. ə -- muy breve, la e muda del francés. ŋ - la ng alemana o la n
         castellana en banco, blanco, gringo. k - señala el sonido de c castellana en ca, co,
         cu y de qu en que, qui, y se escribe ka, ke, kə, ki, ko, ku, kù.  l· - l
         pronunciada colocando la punta de la lengua entre los dientes. ll - al fin de la
         sílaba : la lengua por su parte ancha toca al paladar. n· - n pronunciada colocando
         la lengua entre los dientes. ñ -- al fin de la sílaba: la lengua toca al paladar por
         su parte ancha. q -- es la û de Havestadt, ù como consonante, suena parecido á g mal
         pronunciada. r - muy suave. ʃ - j francesa en jeune, sch alemana, pero más suave.
         tr
         - la punta de la lengua se aprieta bien contra el paladar arriba de los dientes y
         se
         produce un sonido de ch lanzándolo por los dientes superiores. ù - una especie de
         ü
         muy sorda, sonido intermedio entre u é i, los labios más ó menos como i; el dorso
         medio de la lengua se encorva hacia el paladar como para la g de gana, pero sin tocar
         el paladar, acercándose mucho sale la q, semejante á la g chilena en gana (Dr.
         Lenz). v - bilabial, tiene sonido de f, en algunas regiones la reemplaza. w -- como
         hu en huevo, huaso. 
      
 
      
      
      III. Letras que suelen trocarse mutuamente: 1. ə, ù; 2. d, r, ∫;
         3. t, ch; 4. t, tr; 5. o, u.
      
 
      
      El autor.
 
      
      
      
      
      
      Ñi nùtram Kuifi Testamento.
      
      
      
         
            Elgen mapu.
         
         
            
         
         
            | Ñidol meu Dios elí wenumapu eŋu tuemapu kai. | 
         
            | Tuemapu dumiñkəlefui, triltraŋkəlefui ka wellilefui. | 
         
            | Feimeu fei pi Dios: „Məlepe pelon". Ka pelonŋetui : fei wənen antù
               ŋefui. | 
         
            | Epuŋelu antù meu pi Dios: „Məlepe kallfù wenu. | 
         
            | Ka feikachi wefrumei feichi tutelu kallfù wenu. | 
         
            | Kùlaŋelu antù meu pi Dios: „Kom tuemapu meu məlechi ko kiñe meu ŋəlpe,
               ka wefpape yafù mapu. | 
         
            | Ka felefui. Ka Dios aŋkùlechi pùlli „mapu" pifi, ka ŋəlpeyùm ko
               l·afken·." Ka fei pi Dios: „Yallpe mapu meu kachu, fen· ka aliwen." Ka felefui. Mapu
               karù- letui ka wəlí fən· ka aliwén. | 
         
            | Meliŋelu antù meu pi Dios: „Məlepe kùde wenu. | 
         
            | Ka femŋechi felefui. Dios elfi antù, kùyen· ka waŋəl·en ñi peloŋeam
               mapu. | 
         
            | Kechuŋelu antù meu pi ta Dios: „Məlepe challwa pu ko, ùñəm miaupe
               n·eyen· mapu meu." Ka Dios elfi challwa ka mopùŋelu fùchakeñma ka pichikeñma.  Kayuŋelu antù meu pi Dios: „Wəlpe mapu fill kakeumechi kulliñ." Ka
               wefrumei pu kulliñ. Iñaŋechi Dios elí che. | 
         
            | Reqleŋelu antù meu ùrkùtui Dios ka kùme piñmafi ka santulfi təfachi
               antù. | 
      
      
      
      
         
            Elŋen pu ánjel ka ñi trananaqu.
         
         
            
         
         
            | Ka femŋechi Dios eli fùcha trauwən kùrəfŋelu ka pefalnulu, „ánjel"
               pikefiiñ: ñidol meu kùmeŋefuiŋn ka kùme pəllilefuiŋn. | 
         
            | Welu fentren ánjel malmaŋetuiŋn ka mailaiŋn ñi taŋkùafiel ta Dios.
               Feimeu Miguel eŋn kùmeke pu ánjel lefkontufiŋn wedake pu anjel ka ùtrəfentufiŋn
               wenumapu meu ka tranantǝkufiŋn kùtralmapu meu. | 
         
            | Ñi ñidol wedake pu ánjel „Satanás" piŋei, fill wedake pu ánjel
               „wekufu" piŋeiŋn. | 
         
            | Kùmeke pu ánjel lloufiŋn Dios meu mañumtu reke rumel trùyùwǝn
               dǝŋu. | 
      
      
      
      
         
            Elŋen che. - Paraiso.
         
         
            
         
         
            | Feichi meu Dios elfi ta che, deumañmafi ñi aŋka pel·e tue meu ka
               n·eyùntəkulelfi l·afalnuchi pellí. Fem- ŋechi lloufi ñi moŋen ta che; ùieleyeu Dios,
               „Adán" piŋei, tue meu deuchi che ñi piŋeafel. | 
         
            | Dios elfui che fəla kiñe mǝte tutelu malaltekumapu, fei meu fill
               kakeumechi mawida mǝlefui, „paraiso" piŋei feichi fùcha malaltǝkumapu. Dios elkǝnofi
               feichi wentru raŋiñ paraiso meu, ka fei pifi: „Fill mawida ñi fən iaimi, welu raŋiñ
               paraiso meu melechi fùcha mawida fei ñi fən· məten ilaiafimi; feichi antù meu ifilmi,
               l·aiaimi. | 
         
            | Adán piŋechi wentru məten kidulefui. Feimeu Dios fucha umaqelkənoeyeu,
               nentuñmaeyeu ñi kiñe kadi, feichi kadi meu deumaŋei feichi domo che. Feimeu Adán
               ayùui, ka elelfi ùi, „Efa" pifi: fill moŋechi che ñi ñuke ñi fei piŋeken. | 
         
            | Adán eŋu Efa məte kùme felefuiŋu paraiso meu.  Santu ŋeiŋu
               ka nor kùme che ŋefuiŋu, ka illulafuiŋu wedake dəŋu. | 
         
            | „Kùme dəŋuyefiŋe Señor, tañi pəlli, ka ŋoimañ- makifilmi ñi kùmeke
               dǝŋu tami lloumom" (Salmo 102,2). | 
      
      
      
      
         
            Ñi werilkan che.
         
         
            
         
         
            | Apochi itrùrùn meu leliniefeyeu wekufù ñi kùmelen Adán eŋu Efa, ka ñi
               ŋənenkalŋeal eŋu inkatunei iwaifilu. Fei təfa fei pifi domo che: „¿Chumŋelu kam
               katrùtukeimu meu Dios tamu inoafiel kom mawida ñi fən·. | 
         
            | Feichi domo che lloudəŋui: „Iñchiú ikeiyu kom mawida ñi fən·, paraiso
               meu məlelu, welu raŋiñ paraiso meu məlelu fei ñi fən·" katrùtueiyu meu Dios tayu
               inoafiel tayu l·anoam." Femŋechi lloudəŋuŋei feichi wekufù. | 
         
            | Iwaifilu ka dəŋui: „Chumŋechi no rume l·alai aimu, welu nùlaiai mu ŋe
               ka Dios femŋeaimu," pi təfachi iwaifilu. | 
         
            | Feimeu feichi domo kintuwəlfi feichi fən· mawida, mətewe illufalfui ka
               aifiñkəlefui, feimu ka nùfi ka ifi. | 
         
            | Ka rurelpafi ñi fəta, ùiaq femŋelu iŋu. | 
         
            | Feimeu mùlai ñi ŋe yeŋu, ka kimiŋu ñi kəlen eŋu. Apochi yewen meu
               damifiŋu tapəl higuera ñi takuam eŋu. Ka feichi allkùñmafiŋu ñi dəŋun Señor, llumiŋu
               paraiso meu məlechi mawida meu. | 
         
            | Welu Señor Dios mətrəmeyeu eŋu, fei piŋei: „¿Adán cheu məleimi. | 
         
            | Adán lloudoŋui: „Llùkan tañi triltraŋkəlen meu, feimeu ellkaun. | 
         
            | Dios fei pi: „Inei ,triltrankeleimi' pieimeu? Rəf felerkei mai tami
               ifiel feichi fen: mawida, ilaiafimi' pieiyu ya," piŋei Adán. | 
         
            | Adán lloudəŋui: „Təfachi domo elueneu, feimu in," piŋei ta Dios.
               Feimeu Dios fei pifi feichi domo che: Chumnelu kam femimi?“ Domo che lloudəŋui: Iwai-
               filu nonenkaleneu, feimeu in." | 
      
      
      
      
         
            Dios nalkei werilkan ka „werkùafiñMontulchefe" pikei.
         
         
            
         
         
            | Feimeu Señor Dios fei pifi iwaifilu: Femŋechi tami femn meu
               maliciaŋeaimi raŋiñ fill tuemapu meu məlechi kulliñ. Elafiñ tamu kaiñewen ŋeal feichi
               domo eimu. | 
         
            | Feichi domo trafokaloŋkoaimeu. | 
         
            | Ka fei pifi Dios feichi domo: „Kutranŋekechi pəñeñ- aimi ka
               ùtrəfnaqkəleaimi ñi pepiluwen meu mi fəta," piŋei feichi domo. | 
         
            | Adán ka fei pieyeu Señor: „Maliciaŋeai mapu eimi tami kulpan meu,
               lleqai wayun· ka troltro feichi kom mapu meu. Arofùn meu tami tol· weuaimi kofke,
               wəñoamutulmi wəla cheu tami wefmomchi tue pùlli meu. Eimi mai tue yem ka tue ŋetuaimi
               kai." | 
         
            | Wəla Dios trəlketakunkənulelfi Adán eŋu Efa, ka ùtrəfentufi paraiso
               meu. | 
      
      
      
      
         
            Kain l·aŋəmi ñi Abel peñi ka naleyeu Dios.
         
         
            
         
         
            | Adán eŋu Efa niefui epu yall. Wənen Kain piŋefui ñi ùi, inanŋelu Abel
               piŋefui. Təfa nor kùme wentru ŋefui, welu Kain wedañmaŋefui. | 
         
            | Kiñe antù ùiaq elelfi sacrificio Dios eŋu. Kain elelfi fən· mapu, Abel
               doy kùme cordero dullí ñi ofisa meu. Señor leliwəlfi Abel, ka lloumafi ñi sakrificio,
                welu Kain ka ñi sacrificio leliwəlafi ; fei mi fəla illkui Kain, ka
               chodkənuui ñi aŋe. | 
         
            | Señor fei pifi Kain: „¿Chumŋelu kam illkuleimi ka chodkəlewei tami
               aŋe? Kùme femfulmi, llouafuimi mañumtu, welu weda femkeimi, feimeu kastiqaŋeaimi.
               Katrùtufiŋe ka ŋənefiŋe tami wedá illuken. | 
         
            | Welu Kain allkùñmalafi ñi pieteu Señor. Kiñe antù fei pifi ñi peñi:
               „Wekun tripaiaiyu," ka məlepulu lelfùn meu lefkontufi ñi peñi ka l·aŋemfi. | 
         
            | Feimeu Señor Dios fei pifi Kain: „Cheu məlei mi Abel peñi?"
               Lloudəŋueyeu Kain: „iñche kimlan, ¿iñche kam kuidapeñiken?", pi Kain, piŋei ta
               Dios. | 
         
            | Ka feimeu fei pi Dios: „¿Chumimi kam? Ñi mollfùñ tami peñi wirárùkei
               mapu meu iñche pəle. Maliciaŋeaimi tue mapu meu. Chem kùdaualmi rume, elulaiaimeu
               fən·. Miaupədaiaimi ka lefkiauaimi wenté mapu meu. Feikachi Kain tripai ñi ad meu
               Señor ka miaupədai, welu təŋkəlewəlai. | 
      
      
      
      
         
            Poyediosfe Noé deumakei kiñe nafíuruka, arka piŋelu.
         
         
            
         
         
            | Adán eŋu Efa fentren mǝlefui ñi kake pu fotəm ka ñi pu ñawe kai, ka
               femŋechi fillantù doy al·ù yallí pu che. Welu ka femŋechi tremkəlefui kai ñi wedan-
               maŋen eŋn. Feimeu fei pi Dios: „Ñaməmafiñ pu che tue mapu ñi ad meu pin. | 
         
            | Raŋiñ wedake pu che meu moŋelefui kiñe poyediosfe, nor kùme wentru,
               Noé piŋelu. Fei meu fei pi Dios: „Deumaŋe kiñe fùcha nafíuruka, maməllŋeai, wekun
               ka
               ponwi ŋəl·fùafimi ùpe meu. Wenté meu fentanaŋeai, kadil meu puertaŋeai. Werkùafiñ
               mai
               kiñe fùcha maŋin wenté tuemapu meu: tunten məlele fei meu, apomŋeai. Welu eimi tami
               pu kuñilkəlen konaimi feichi nafíuruka meu, ka yeafimi re epuke fill kakeumechi
               kulliñ ka eimi mi iaqel ka feichi kulliñ tañi iaqel. | 
         
            | Noé femí chumŋechi ñi pieteu Dios. Fentren tripantu kùdautui ñi
               deumaiafiel ñi rukanafíu. Petu ñi  femn ŋùlamtukefui pu che ñi wəñoduamam
               eŋn. Welu allkùñmaŋelai, re duamyekefuiŋn mai ñi iaqel, ñi pùtual ka ñi trùyùwəlkaual
               eŋn. | 
      
      
      
      
         
            Fùcha maniñ ko.
         
         
            
         
         
            | Feimeu Señor fei pifi Noé: „Konaimi arka meu. Iñche naqəman mawən·
               wenté tue mapu meu meli mari antù ka meli mari pun· kai, ka itrokom moŋelelu
               ñamomŋeai tue mapu ñi ad meu. | 
         
            | Noé koní arka meu, fei ka ñi kure ka ñi kùla fotəm ka ñi kùla pùñmo ka
               pu kulliñ kai, chum- ŋechi ñi pieteu Señor, ka Dios nùrəfkənofi ñi arca wekun
               pəle. | 
         
            | Feimeu nùlai kompəle kom wifko miñche meu məlelu ka naqí mawən· meli
               mari antù ka meli mari pun· kai. | 
         
            | Maŋiñ ko tremyekùmei pichike pichike ka wenuntufi arka wenté ñido mapu
               meu. Ka pərapui mari kechu trulitruli wente doi fùchakeprachi mawida meu, ka feichi
               arka kənayùi wenté ko. | 
         
            | Feimeu apəmŋei itrofill moŋelelu wenté tue mapu meu, che yeŋn ka kom
               kulliñ, feichi kom ùnəm miaukelu n·eyen·mapu meu ken·ù tue meu məlechi kom piru. Noé
               məten moŋelewefui ka arka meu məleyelu eŋn. | 
         
            | „Kùme pəllikei che llùkafilu Señor“ (Salmo 111, 1). | 
      
      
      
      
         
            Noé tripai ñi arka meu ka elelkefi Señor kiñe
               sakrificio.
            
         
         
            
         
         
            | Kine pataka kechu mari antù məlewerpukafui ko wenté tue mapu meu.
               Feimeu Señor Dios witrañprami kiñe fùcha kùrəf wenté tue mapu, ka maŋiñ ko wallwitmaui pichike pichike, ka feichi arka anùnaqí wenté kiñe mawida meu. | 
         
            | Feichiwe meu feichi mapu kom piwəletui, feimeu Dios fei pifi Noé:
               „Tripaŋe arka meu tami pu kuñù- lemn ka fill pu kulliñ. | 
         
            | Apomañumn meu Noé witrakənui kiñe altar ka elelfi Dios kiñe
               sakrificio. Señor llowí təfachi sakrificio elí wenu kiñe relmu, ñi pedan dəŋu
               kimelkefui ta təfa ka „doi werkùwəlaian tunten meu no rume mapu meu ka femŋechi fùcha
               maŋiñ," pi ta Dios kai. | 
      
      
      
      
         
            Ñi mətrəmŋen Abrahán.
         
         
            
         
         
            | Mùchai məten al·ùtui Noé ñi kùpal, welu werilkan doi al·ùyekùmei. Pu
               che mailaiŋn kimafiel mupiñ Dios, ka adoraiafulu Elmapufe weluadorakefuiŋn Dios ñi
               elel ka fentreken rupa pəlliŋenuchi adentun dios. | 
         
            | Feichiwe meu moŋelefui Ur piŋechi mapu meu poyediosfe Abrahán. Fei
               dəŋueyeu ta Dios: „Tripaŋe tami chau ñi mapu meu, ka amuŋe feichi mapu meu, iñche
               peŋelaiyu. Ayùn tami chauyeyateu kiñe fùcha kùpal, ka kùme piñmaiaiyu. | 
         
            | Abrahán feyentui Señor meu, ka amui Kanaán piŋechi mapu meu. Fei meu
               púuulu peufalueyeu Señor ka fei pleyeu: „Təfa ñi məlen feichi mapu, eluafiñ tami
               yallel. | 
         
            | Feichi meu ùiŋei təfachi mapu: feichi ayùn mapu kam wəlkənuelchi mapu
               piŋerpui, ñi eluayu pikənueteu ta Dios Abrahán ka ñi kùpal ta təfa. | 
         
            | Ka pichin meu ka peŋeluí Señor Abrahán meu, ka fei pifi: „Kùpa elken
               pedan dəŋu eimi meu. Eimi meu məlean ka mi yallelchi pu che meu. Ka eimn serfimoan
               tamn Dios reke, fei ta iñche. Señalŋeam fei tayu pedan dəŋu wallkatruñmaŋeai tamn
               pichike pu wentru pura antù meu ñi lleqmom eŋn. | 
      
      
      
      
         
            Abrahán maḯ wəlalu ñi Isaac fotəm sakrificio meu.
         
         
            
         
         
            | Feichi meu Abrahán trafmai ñi pataka tripantu, feimeu niefui kiñe
               fotəm, elelfi ñi ùi, Isaak piŋei, ka wallkatrùñmafi pura antù meu ñi lleqmom. | 
         
            | Petu tremlu təfachi weche Dios kùpa ŋeneduamfi Abrahán ka fei pifi
               kiñe pun·: „Abrahán nùŋe mi kiñen Isaak fotəm tami ayùn, pəraŋe Moria mawida meu,
               ka
               tié meu elkanofiŋe sakrificio meu l·aŋəmalchi kulliñ reke. | 
         
            | Wùn·man meu witrai Abrahán, tufi maməll sakrificio ka panùkənulfi ñi
               Isaak fotəm. Abrahán kidu yei kuchillo ñi kuq meu ka kùtral yei ñi duamyeafiel sakri-
               ficio meu. | 
         
            | Rəpù meu amulelu eŋu: „¡Chau em!", pieyeu ñi fotəm. Abrahán lloudəŋui:
               „¿Chem duamimi, fotəm. | 
         
            | pi. Isaac fei pi: „Təfa ñi məlen kùtral eŋu maməll, welu ¿cheu kai
               məlei l·aŋəmalchi kulliñ kom ləfalu sakrificio meu?" piŋei Abrahán. Abrahán
               lloudəŋui. | 
         
            | „Dios adkənuai ñi məleal ta təfa, fotəm," pifi ñi fotəm Abrahán. | 
         
            | Feimeu ùiaq pəraiŋu dəŋunokechi mawida meu. Wechupulu wenté mawida
               meu Abrahán witrakənui kiñe altar, wenté meu elkənuyei maməll, trarikənofi ñi fotəm
               ka elfi wenté altar meu. Feimeu witrañprami ñi kuq. | 
         
            | nùi kuchillo l·aŋəmalu ñi fotəm. | 
         
            | Welu Señor ñi ánjel wirárùi wenuple, fei pi. | 
         
            | „Witrakənuuŋe, Abrahán, ka iñfitukifilmi təfeichi weche. | 
         
            | Féola kimn tami llùkafiel Dios ka fei ñi duam ŋənaitunoafel tami
               fotəm kidu no rume," piŋei Abrahán, pieyeu ánjel. | 
         
            | Feimeu prakintui Abrahán ka pefi kiñe kaniru, nùlkùlefui ñi məta meu
               kiñe wayun·entu meu. Abrahán tufi feichi kaniru, ka wəlu elkənofi ñi fotəm fəla
               feichi kaniru, kom ləfalu feichi sakrificio meu. | 
         
            | Señor ñi ánjel ka dəŋueyeu wenuple: „Fei pikei Señor: femŋechi tami
               femn meu, ŋənaitulafuimi tami kiñen fotəm, kùme piñmaiaiyu ka yalləməñmaiaiyu tami
               pu
               kùpal chumŋechi felei pu waŋel·en wenu meu. Ka kiñe meu tami yallalchi kùpal kùme
               piñmaleai itrokom pu kùpal tuemapu meu," piŋei Abrahán. | 
         
            | Feimeu Abrahán amutui ñi ruka meu ñi fotəm eŋu. | 
         
            | „ Fentren ayùi Dios tuemapu, elufi ñi kiñen Fotəm (Juan 3, 16). | 
      
      
      
      
         
            Kose ùdeeyeu ñi pu peñi.
         
         
            
         
         
            | Al·un meu Señor elufi Isaak kiñe fotəm, Jakob piŋei. Fei təfa niefui
               mari epu fotəm. Doi inanŋelu kom ñi pu fotəm meu Kose piŋefui, Jakob fei təfa yod
               ayùfui kom ñi pu fotəm meu, ka deumalfi kiñe takun, fill kakeumechi wirikanŋefui. | 
         
            | Deuma niefui Kose mari kayu tripantu, feimeu eleyeu ñi chau kulliñ meu
               ñi serfiafiel ñi pu peñi eŋn. Feimeu pefi ñi kiñe wedafemn ñi pu peñi ka dalluntəkufi
               ñi chau meu. Feimeu ùdeeyeu ñi pu peñi ka kùme dəŋuwəlayeu. | 
         
            | Feimeu Kose perimontun peumai ka fei pifi ñi pu peñi: „¡Allkùñmamuchi
               ñi peuman! Raŋin ketran meu məlefuiñ ka trarikənuyefuiñ peñad kachilla; feimeu iñche
               mi peñad witralefui, welu eimn mn peñad ləpu naqyei wall iñche ñi peñad meu, femŋechi
               pefiñ ñi peuma meu," pifi ñi pu peñi. | 
         
            | Feimeu fei pieyeu ñi pu peñi: „¿Eimi kam ayùimi mi rey ŋeal iñchiñ
               meu?" Ka itrùrŋei Kose ka fillantù yod ùdeŋerpui. | 
      
      
      
      
         
            Kose wəleyeu ñi pu peñi.
         
         
            
         
         
            | Kiñe antu Kose ñi pu peñi amuiŋn Sichem, yei ñi kechan kulliñ eŋn.
               Feimeu Kose fei pieyeu ñi chau. | 
         
            | „Amuŋe, ka ŋəneltuafimi ñi kùmelenchi ñi dəŋu tami pu peñi ka ñi
               kechan kulliñ eŋn." Femí Kose, amui Sichem. | 
         
            | Al·ù mapu adkintueyeu ñi pu peñi; feimeu dəŋuui feichi pu peñiwen:
               „Tié ñi kùparken feichi peumafe. | 
         
            | Laŋəmafiiñ, feimeu ,kiñe wedá kulliñ iloeyeu' piaiñ. | 
         
            | Feimeu Kose puwí cheu ñi məlemom ñi pu peñi meu, ka nentuñmaŋei ñi
               takun fill kakeumechi wirikanŋelu ka feimeu tranantəkuŋei kiñe fùcha rùŋan meu ko
               ñi
               məlemofum. Feimeu iŋn, petu ilu eŋn adkinturumefiŋn ñi kùpan kiñeke ŋillakan witran,
               amualu Egipto mapu meu, yeniefui ñi pu kamello eŋn, chechəmnieyefuiŋn fill kakeumechi
               pañu meu. | 
         
            | Ka fei pi Judá: Chem nentupeafuiñ, l·aŋəmfiliiñ taiñ peñi? Doi kùmei,
               wəlfiliñ: ka femŋechi podəmlaiaiñ taiñ kuq fei ñi mollfuñ meu, taiñ peñifel
               kam. | 
         
            | Fei kom mayùui feichi pu peñiwen, witranentuŋetui  ruŋan
               meu Kose ka wəlŋei epu mari platamoneda meu Kose yeeyeu feichi pu ŋillakafe Egipto
               mapu meu. | 
         
            | Jakob kimlafui cheu ñi məlen ñi fotəm, ka ñi wirarùŋùman meu fei pi:
               „Kiñe wedá kulliñ mai iloñmaperkeeneu tañi Kose." Ka afkentu ŋùmai ñi fotem
               meu. | 
      
      
      
      
         
            Kose məlei Putifar ñi ruka meu.
         
         
            
         
         
            | Pu ŋillakafe yefiŋn Kose Egiptomapu meu ka wəlfiŋn Putifar meu, Faraon
               ñi kiñe fùcha ñidolkon·a meu. | 
         
            | Dios məlefui Kose yeŋu, elufi ñi kùme tripaiam kom  ñi
               dəŋu cheu ñi elfel ñi kuq. Ayùeyeu Putifar, foi təfa elelfi ñi kuq meu ruka meu
               məlechi kom dəŋu. | 
         
            | Feichi Putifar ñi kure məte wedá domo ŋefui, fei eli dəŋu ñi
               werilkaiam Kose yeŋu; welu Kose fei pi: ¿Chum pepí femafun feichi wesá dəŋu,
               kulpaiafuiñ tañi Dios?" Ka Kose newenkənuui ñi femnoam ka chuməl no rume ref mayilai
               ñi werilkaial. | 
         
            | Kiñe antù Putifar ñi kure witraeyeu ñi ùpel makuñ meu, ayùfui ñi
               nieateu; welu Kose elkənui ñi makuñ feichi domo ñi kuq meu ka leftripai. Feimeu
               illkui feichi domo, peŋelfi ñi fəta Kose ñi makuñ ka fei pifi. | 
         
            | „Kose kùpatueneu, ka elukadəŋupaneu tañi werilkaiam iñche feyeŋu; welu
               wirarùn, feimeu elkənui ñi makuñ ka leftripai. | 
         
            | Feichi ŋen·ruka feyentui ñi fei pieteu ñi kure, feimeu fùcha illkui
               ka adkənufi ñi presuafiel karcel meu ta Kose. | 
         
            | „Llùkadiosken meu feimu ta tuukei kùme kimn. | 
         
            | (Sir. 1, 16.) | 
      
      
      
      
         
            Kose ñi presun meu.
         
         
            
         
         
            | Pu carcel meu Dios məlekakefui Kose yeŋu, femŋechi felei: təfa
               weunieñmafi ñi duam feichi kuidapresuchefe, fill kake pu presun che meu doi
               poyeŋekefui Kose. | 
         
            | Femmeu mai felei: Faraon rey ka presufi ñi ñidolserfipùlkufe ka ñi
               ñidolkofkefe, ka feimeu puwiŋn feichi karcel men cheu ñi presulemom Kose. | 
         
            | Kiñe antù Kose ŋəneduamfi təfachi epu wentru ñi məte lladkùlen meu,
               feimeu ramtui Kose: „¿Chumŋelu kam fenten lladkùleimu?", pi Kose. Ka lloudəŋui feichi
               epu presu: „Təfachi trafuya meu peumaiyu", piŋu, „ka fau ŋelai tayu kiməñmaiateu tayu
               peuma", piŋei Kose. | 
         
            | Kose fei pi: „¿Dios meu kam tuulai kai ñi kimŋeal peuma? Nùtramkamoan
               tamu peuma," pi Kose. | 
         
            | Wema nùtrampeumai ñidolserfipùlkufe, ka Kose fei lloudəŋui: „Kùla antù
               meu eltuaimeu Faraón tami serfituafiel. Konəmpaiaqen, ka llellipuŋe tami rey tañi
               nentuateu karcel meu; iñche ŋen·o kulpa meu məlen fau", pi Kose. | 
         
            | Feimeu ka nùtramkai rey ñi kofkefe, ka fei pieyeu Kose: „Kùla antù meu
               mandaiai Faraon tami katrù- pel·ŋeal, ka peltrùkənuŋeaimi kruz meu", pi Kose, piŋei
               feichi kofkefe. | 
         
            | Ka kùla antù meu fiestakefui rey ñi lleqmomchi antù fəla, feimeu
               konəmpafi ñi ñidolserfipùlkufe ka ñi ñidolkofkefe. Tié kiñe eluŋetui ñi kùdau, welu
               kaŋelu deumalŋei dəŋu ñi pəltrùkənuŋeal. Ayùui ñidolkuidapùlkufe ñi kùmepəllin meu,
               welu təkulpawetulafi Kose. | 
      
      
      
      
         
            Kose ñi tripatun presu meu.
         
         
            
         
         
            | Rupai epu tripantu, ka peumai feichi rey. Məlelu inaltu Nilo l·eufù
               meu trokiufui, fei meu tripátripaŋefui reqle fùchake motriñ waka ka tutekelu, ka
               ùtáù- taŋefui ina l·eufù. | 
         
            | Wəla ka tripai Nilo meu reqle troŋli waka we∫akeñma, ka ilotufuiŋn
               kùmeke waka. | 
         
            | Feimeu nepetui feichi rey, welu ka wəñoumaqtutui, ka peumakatui. Ñi
               peuma meu ka pefi reqle apolechi loŋkokachilla, məte tutekelu, kiñe foron meu məten
               tripafui, ka fenten pichikerumechi kodíu loŋkokachilla, l·əmùfi kùme fən· kachilla.
               Chuməl nepetulu Faraon mətrəmfi feichi pu kimke che Egipto mapu meu, ka nùtramelfi
               ñi peuma, welu kiñe no rume feyeŋn kimlai ñi rulpaiafiel ñi chem pin feichi
               peuma. | 
         
            | Feimeu feichi ñidolserfipùlkufe konəmpafi ñi piuke meu Kose ka fei pi:
               „Karcel meu məlei kiñe weche wentru, fei təfa kuifi kimeleiyu meu tayu peuma ñidol-
               kofkefe yem inchiu", piŋei feichi rey. Feimeu feichi rey mətrəmfalfi Kose ka
               nùtramelfi ñi peuma. | 
         
            | Kose lloudəŋui: „Feichi reqle motriñ waka ka feichi reqle kume
               fən·ŋechi loŋkokachilla ŋənelkei ñi kùpaiam reqle məte kùme waləŋ tripantu; feichi
               reqle troŋli waka ka feichi reqle kodíuchi loŋkokachilla ŋənelkei ñi ka kùpaiam reqle
               filla tripantu. Feimeu məleai fùcha ŋəñùn. Fei ñi fəla kùmeafui, tami reyŋen elfile
               kiñe kimwentru, feichi reqle kùme waləŋtripantu meu ŋələmafui ketran, ñi məleam
               iaqel feichi reqle filla tripantu meu. | 
         
            | Təfachi ŋùlam məte ayùi Faraón rey, fei pifi Kose. | 
         
            | „¿Cheu kam pepeafun fenten kimche eimi femŋelu. | 
         
            | Eimi mai ñidol ŋeaimi kom Egipto mapu meu, ka mi mandan taŋkùñmaiaimeu
               kom təfachi pu konia," piŋei  Kose. Feimeu nentui Faraón kiñe iwel·kuq ñi
               kuq meu ka təkukənofi Kose ñi kuq meu ka kəl·kaitəkukənulelfi milla kadena ñi pel·
               meu. Feimeu rey ñi mandan meu pasialŋei Kose muñku waria kiñe karroza meu, pu rey
               ñi
               miaupeyùm meu, ka wirarùn meu rupaiawi feichi kiñe kon·a: Lukunaqaimn puñma təfachi
               ŋə- neniemapualu kom Egipto mapu meu," fei piiawi feichi konta. | 
         
            | „Mətrəmaqen illkun antù meu, iñche lef kellupaiayu." (Salmo 49,
               15.) | 
      
      
      
      
         
            Kose ñi pu peñi puwiŋn Egipto mapu meu.
         
         
            
         
         
            | Awe akui reqle kùme waləŋ tripantu, Kose ñi pimom fei tripai: fei təfa
               mandai ñi ellkaŋeam məlewechi kachilla pu niekachillawe ruka meu. Wəla ka koní
               reqle filla tripantu, feimeu mǝlefui fùcha filla. Fei ta Kose nùlai ñi niekachillawe
               ruka ka femŋechi niefui kofke kom Egipto mapu. | 
         
            | Kanaán mapu meu ka femŋechi mǝlefui fùcha filla. | 
         
            | Fei ñi fəla Jakob fei pifi ñi pu fotəm: „Amuaimn Egipto mapu meu ka
               ŋillameaimn taiñ duamnieken taiñ l·anoam ŋəñùn meu." Feimeu ŋemeiŋn Egipto mapu meu
               Kose ñi pu peñi; Benjamín məten, doy pichilu amulai, məlekafui ñi chau eŋu,
               llùkalefui feichi chau ñi məleal chei wedá dəŋu rəpù meu. | 
         
            | Ñi pu peñi Kose kùme puwiŋn Egipto mapu meu, ŋiyultəkuŋepuiŋn Kose ñi
               ruka meu, ləpùnaqiŋn ni puñma meu ta təfa. Kose kimfui ñi pu peñi ka təkulpatufi ñi
               kuifi peuma: welu kiməñmaŋelai. | 
         
            | Kose newetripadəŋufi ñi pu peñi, fei pi ŋəneduamafilu ñi pu peñi:
               „Eimn kaiñeərke, re kùparkeimn mn ŋəneitumapual", pi Kose. Feyeŋn lloudəŋuiŋn: „Fei
               no, Señor. felelai: iñchiñ kùmeke che ŋen·oadŋeiñ, wedá rakiduam meu miaulaiñ. Mari
               epu neiñ iñ peñiwenŋen, doi inanŋelu iñ peñi məlekai ruka meu ñi chau eŋu; kaŋelu
               l·apei mai," piŋei Kose, pieyeu feichi pu wentru. | 
         
            | Kose lloudəŋui: „Fau məleaimn, eimn re moneduammapukeimn". pi Kose
               ka werkùi ñi yeŋeal karcel meu eŋn. | 
         
            | Kùla antù meu werkui Kose ñi nentuŋetual karcel meu təfachi pu peñiwen
               ka fei pifi: „Iñche ayùn tañi mal·ùal tamn mupiñ dəŋu. Kiñelke eimn məleai karcel
               meu
               nùtun che reke, eimn yetuaimn tamn kachilla ka kùpalelmoan feichi doi pichilu tamn
               peñi“, piŋei feichi peñiwen. | 
         
            | Feimeu welukon dəŋuuiŋn feichi pu peñiwen: „Kidu tain femel meu
               kutrankaukein, kulpafiel meu taiñ peñi; pefiiñ tañi kutrankawən tañi pəlli, feichi
               meu llellipukeféiñ meu, welu allkùñmalafiiñ, feimeu pepaiñ meu feichi we∫á dəŋu.
               Feichi pu peñiwen kiməñmanuelu meu ñi dəŋun Kose trokiuiŋn, welu fei kom kimfui,
               furitripakənuui ka ŋùmai. Feimeu Kose ñi mandan meu trariŋei Simeón ñi pu peñi ñi
               aŋe
               meu, ka ñi pu serfiñ apolelfiŋn ñi kostal eŋn kachilla meu ka wəñotəkuleltufiŋn ñi
               kostal meu ñi kùpaluyelchi plata eŋn. Femŋei mai; ñi pu peñi Kose chechemtui ñi
               kachilla eŋn ka amutuiŋn ñi mapu meu. | 
         
            | Puwtuiŋn ñi chau meu ka nùtramelpufiŋn kom təfachi dǝŋu ñi femŋemum
               eŋn. Nùlafiŋn ñi kostal ka petuiŋn ñi kulliuyelchi plata, feimeu fùcha afmatuiŋn.
               Jakob feimeu fei pi: „Eimn ŋen·ofotəmkənumuan: Kose deuma ŋewəlai, Simón presulepui
               Egipto mapu meu, ka ayùimn tañi məntuñmamoal Benjamín. | 
         
            | Amulaiai ñi fotəm Egipto. We∫ake dəŋu nùfule ñi fotəm aŋka rəpu,
               feimeu iñche l·aiafun lladkùn meu", pi Jakob. | 
      
      
      
      
         
            Ñi pu peñi Kose ka wəñoamutui Egipto mapu meu.
         
         
            
         
         
            | Deuma aftufui feichi kachilla ñi yemeuyeel Egipto mapu meu
               feichi pu peñiwen, ka petu ñi məlekan ŋenùn kom mapu meu, Jakob fei pifi ñi pu fotəm:
               „Ka amuaimn Egipto mapu meu, ka ŋillameaimn kachilla. | 
         
            | Feimeu Judá lloudəŋui: „Feichi wentru fei pieiñ meu: peñmawemulaian
               tañi aŋe, kùpalelmunuli tamn inan peñi. Eluñmafiŋe mai iñ yeafiel təfachi weche taiñ
               l·anoal ŋənùn meu. iñche ŋen·ŋean ñi chumnoal rume ta təfa", pifi ñi chau Judá. | 
         
            | Feuall fei pieyeu ñi chau eŋn: „Felele, felepe mai, mn pilleel kam:
               yelfimn mañumtu feichi wentru ka epu fenten plata tamn yefel wəne meu, ka wəñoltua-
               fimn feichi plata tamn petuel kostal meu. Pile Dios fillpepilfe, kùmelkaiaimn meu
               feichi wentru ka elutuaimn meu tamn peñi tamn nùtunieñmaqeteu, ka eluñmaafi ñi
               kùpatuam kai Benjamín: petu tamn femkiaun iñche tañi kidulen ŋen·ofotəmkəlewean. | 
         
            | Ñi pu peñi Kose kùme puwiŋn Egipto mapu meu. | 
         
            | Feichi meu ñi pefiel Kose puulelŋen ñi inan peñi, fei piti ñi
               mayordomo: „Təkulfiŋe ruka meu təfachi pu wentru, kalli ñi iam iñche yeŋn raŋi antù",
               pi Kose. | 
         
            | Mayordomo femi ñi werkùeteu ta Kose ka kùpalfi Simón cheu ñi məlemom
               ñi pu peñi. | 
         
            | Akulu Kose ñi pu peñi ləpùnaqiŋn pùlli meu ka witrakənulgiŋn ñi yeyeel
               eŋn ñi eluafiel Kose. Ayùunkechi chalieyeu Kose, fei pi: „¿Petu moŋelei
               kai tamn chan? ¿Kùmelei kai?" pi Kose. Pu peñi lloudəŋuiŋn: Tami serfiñ, taiñ chau
               petu moŋelekai ka kùmelkalei", piŋei Kose. | 
         
            | Feichi mo Kose, pefilu Benjamín, fei pi: „Təfa kam tamn inan peñi?
               ¡Dios kùme piñmaiaimuchi, tañi fochəm!" pi Kose ka ñi pepi ŋenewenon meu ñi piuke
               tripai wekun ŋùmaialu. | 
         
            | Ka kəllùmtukənutui ñi aŋe Kose, ka peputui ñi pu peñi, ka fei
               piputufi: „Kùpamn ka, iaiñ." Kose anùmfi ñi pu peñi ñi mesa meu, chumŋechi ñi
               weluinaun tripantu meu eŋn, femŋechi anùmkənuyefi , ka apo afmatun meu iŋn ka
               pùtuiŋn ayùunkechi. | 
      
      
      
      
         
            Deu ka ŋəneduamtufilu ñi pu peñi, Kose kimfaluwí ñi pu peñi
               meu.
            
         
         
            
         
         
            | Kose ayùfui ñi kimal ñi rəf kùme che ŋefel chi deuma ñi pu
               peñi. Fei ñi fəla fei pifi ñi wədamketranpelu: „Apolelfiŋe ñi kostal eŋn kachilla
               meu tunten ñi feyiken: kiduke ñi kostal meu təkufiŋe feichi plata tunten ñi falin
               feichi kachilla. Doi inan wentru ñi kostal meu elŋe kai iñche ñi plata kopa", pifi
               ñi
               mayordomo Kose. Femŋei, ka feichi pu peñiwen amutuiŋn. | 
         
            | Feimeu, ŋellu tripalu eŋn waria meu, fei pifi ñi mayordomo ta Kose:
               „Inaditufiŋe təfachi pu wentru ka fei pipufiŋe: ¿Chumŋelu kam weñeimn tañi kopa
               tañi patron. | 
         
            | Fùcha kulpaimn, a pu wén." | 
         
            | Mayordomo dipufi feichi pu peñiwen ka elupufi dəŋu ñi fei pieteu Kose.
               Feyeŋn lloudəŋuiŋn: Chumŋelu kam weñeafuiñ plata kam milla chi ñi ruka meu tami
               patron? Tuchi rume ñi kostal meu peŋele feichi kopa, l·aiai məten, ka kom inchiñ
               feimeu tami esklafoŋeaiñ“, pi feichi pu peñiwen. Mayordomo mal·ùtui feichi kom kostal
               meu ka pei feichi kopa Benjamín ñi saku meu. | 
         
            | Feimeu pu peñiwen wicharkənuyefi ñi takun eŋn lladkùn meu ka
               wəñokonputuiŋn waria meu. | 
         
            | Wəñoputulu eŋn Kose meu, lukunaqiŋn ñi puñma mo. Kose fei pi:
               „¿Chumŋelu kam femimn. | 
         
            | Judá lloudəŋui: „Dios peñmaéiñ meu taiñ kiñe wedá dəŋu ka feimeu
               werkùléiñ meu təfachi ellake dəŋu. Fau niemuiñ, tami esklafo ŋeaiñ kom iñchiñ," pi
               Judá. Kose lloudəŋui: „Feichi weñéuma kopa, fei esclafoyeafin, eimn amutuaimn
               kùmekechitamn chau meu", pifi ñi pu peñi Kose. | 
         
            | Feimeu doi inafəlpui Judá Kose meu ka fei pipufi. | 
         
            | „Iñiche lloudəŋuken tañi peñi fəla. Yeltunofiliñ təfa taiñ chau, feimu
               iñ chau yeafiiñ eltuwe meu. Iñche esklafoyeaquen təfachi pichi wentru ñi duam, ka
               eluñ- mafiŋe ñi amutual ñi pu peñi eŋn", pi Judá, piŋei Kose. | 
         
            | Feimen Kose pepi ŋeneuwəlai yod al·ùñma ka pu ŋùmankechi fei
               pi: „Iñche Kose ŋen. ¿Petu moŋelei kai tañi chau?" Feichi pu peñiwen pepi
               lloudəŋulaiŋn ni pellken meu, welu Kose kùmekechi fei pifi: „Kùpamn iñche leu, iñche
               tamn Kose peñi, wəlmun ŋillakafe Egiptomapu che meu. ¡Llùkakilmn! Dios ñi pin meu
               fau məlepan ka ñidolkəlepan kom Egipto mapu meu. Matu  matu amuaimn
               tañi chau meu ka kùpalelmoan. Iñche ileluaiñ feichi kechulewechi ŋəñun tripantu
               meu." Feimeu Kose rofəlfi Benjamín ka ŋùmayefi. Wəla trafwən·fi fill ñi pu peñi ka
               ŋùmai. Feola yafuluiŋn ñi dəŋuafiel Kose. | 
         
            | Kose elufi ñi pu peñi kiñeke ruka karreta ka kakeume we∫akelu, ka ñi
               chaliwədan meu eŋn fei pifi: „Illkumpeukilmn rəpù meu." | 
      
      
      
      
         
            Jakob amui Egiptomapu meu.
         
         
            
         
         
            | Feichi puutuiŋn ruka meu Kose ñi pu peñi, fei piputufiŋn ñi chau:
               „Tami Kose fotəm petu moŋelekei ka  ñidolkəlei kom Egipto mapu meu."
               Jakob feyentulai. | 
         
            | welu feyeŋn nùtramelfi ñi chau kom ñi chumŋemom eŋn ka peŋelfiŋn ñi
               ruka karreta, rey meu tuulu, ka feichi we∫akelu, werkùlelfiel ñi chau Kose. Feimeu
               Jakob fei pi: "Al·ùn kùme dəŋu mai, moŋelekarkei ñi fotəm. | 
         
            | Amuan, pemeafiñ petu tañi l·anon. Ka elui rəpù meu, kom ñi we∫akelu
               yei. | 
         
            | Judá wənelei ka nùtramelpufi Kose, ñi puwam ñi chau. Mùchai məten
               tripai Kose trafafilu ñi chau. Feichi meu Kose pefilu ñi chau, rùŋkùnaqi ñi ruka
               karreta meu, rofəlfi ñi lipaŋ meu ka ñi ayùun meu wirarùi ñi ŋùman. Fei pieyeu ñi
               chau Kose: Feola ayùunkechi l·aian, feola tami peñmatufiel meu tañi aŋe kiñe rupa
               rume. | 
         
            | Kose elufi ñi chau ka ñi pu peñi Jesén mapu, məte kùme kachu mapu ŋei
               ta təfa, ka kellufi fill ñi duamnieken meu eŋn. | 
         
            | Wəláwəla l·arpui Jakob, ŋumayeeyeu Kose ka al·ùñma təkuniefui lladkùn
               təkuluun. Feichi moŋelerpufui fentren tripantu Kose ŋen·olladkùn, ka wəla l·arpui
               Kose. | 
         
            | „Kùme pəllilei l·alu Señor meu." (Apoc. 14, 13.) | 
      
      
      
      
         
            Moisés montui l·an meu.
         
         
            
         
         
            | Jakob ñi pu yall fùcha kùpal ŋetui Egipto mapu meu. Jakob
               lloufui Dios meu Israel ùi; feichi meu ñi kùpal pu Israelita kam Israel ñi pu fotəm
               piŋetuiŋn; kafei Hebreo piŋeiŋn. | 
         
            | Petu ñi felen pərafui rey ñi anùlepeyùm meu wé rey, fei
               miñchenaqəmtufi pu Israelita ka eluyefi fùcha wedake kùdau. Iñaŋechi feichi Faraón
               rey mandai ñi itrəftəkuŋeal l·eufu meu itrofill pichike wentru ñi lleqəmel pu
               Israelita. | 
         
            | Feichiwe meu lleqəmfi epu Israelita kine məte kùme adŋechi
               pichi wentru; apó mupiltun meu lluməmniefuiŋu kùla kùyen; welu pepí femniewəlafuiŋu
               doi al·uñma. Feimeu feichi ŋen: pəñəñ, ñi ñuke feichi pichi wentru, tuí kiñe pichi
               sauce kulko, ŋel·fùkənofi ùpe meu ka resina meu, fei meu tranantəkuŋei feichi pichi
               poñen, ka kùlkontəkulen elŋei l·eufù meu, ùpəl l·eufù meu kənaikonkəlefui. Ñi lamŋen
               feichi pichi wentru lloftulefui inaumo, adkintulefui ñi chumiaun ni pichi lamŋen. | 
         
            | Dios ñi adkanuel meu Faraón ñi ñawe ŋemei l·eufù meu ka pepufi feichi
               kùlko. Feimeu werkùfi ñi kiñe domo serfiñ ñi nentulŋemeal feichi kùlko. Nùlakənul-
               ŋei feichi kùlko, feimeu pefiŋn feichi pichi wentru, ŋùmaŋùmaŋəfui. Faraón ñi ñawe
               ŋùnaitufi feichi pichi wentru ka fei pi: „Ai, pu Israelita ñi pichiche (y)em
               ərke.che cheyemərke ta təfa. | 
         
            | Feimeu pichi che ñi lamŋen inafəlpai ka fei pi. | 
         
            | „¿Ayùimn kam iñche ñi mətrəmafiel kiñe Hebreo domo ñi trəməmateu
               təfachi pichi che?" „Mai, mətrəmfiŋe", pieyeu rey ñi ñawe. | 
         
            | -- * | 
         
            | Ayùukəlen lefamutui feichi wé domo ka yepafi ñi ñuke, fei təfa fei
               pieyeu rey ñi ñawe: „Tufiŋe təfachi pichi che ka treməmelaqen, kulliayu an·ai. | 
         
            | Ñuke nùtui ñi pəñəñ ka yetufi. Fùcha tremlu feichi pichi weche
               yelŋetui Faraón ñi ñawe, fei təfa pəñəñyefi, fei pi: „Moisés piŋeai ñi ùi ñi
               montulfiel meu ko meu." | 
      
      
      
      
         
            Moisés lefí ka mətrəmeyeu Dios montulafiel ñi kùpal.
         
         
            
         
         
            | Moisés rupañmai ñi wecheŋen Faraon ñi ñаwе ñi ruka meu ka trùr
               wentrui. Welu kutranpiukeyeniefui  ni we∫ake dəŋu ñi nien ñi pu kùpal ka
               ayùwəlai doi al·ùñma ñi pəñəñyeateu Faraón ñi ñawe. Feimen reyù- kontui ñi kiñe kùpal
               che yeŋn ka fùcha kellukefui. | 
         
            | Fei ñi fəla Faraón illufi ñi l·aŋəmafiel Moisés. Feimeu lefí Moisés,
               amui Madián mapu meu, eheu fí rukankəlemom Jetro piŋechi sacerdote, ka təfachi mapu
               meu mǝlefui meli mari tripantu, serfinieñmafui ñi kechankulliñ ta Jetro. | 
         
            | Kine antu fùcha koní feichi ùwe mapu meu ñi kulliñ- kəlen, feimeu
               peufalueyeu Dios kiñe ləfləfŋechi wayun·entu meu. Feimen afmatui Moisés, ayùi
               inafəlpualu  feichi ləfkechi wayun·entu meu, welu Señor fei pieyeu. | 
         
            | „Inafəlpakilŋe, ñaififiŋe mi zapato tami n·amun· meu, təfachi məlewe
               santoŋei. Iñche tami pu chau em ñi Dios ŋen, ñi Dios ta Abrahán, Isaak ka Jakob."
               Moisés takukənuui ñi aŋe ka yafuluulai kintuwəlafilu Señor. | 
         
            | Feimeu fei pi Señor: „Pefiñ ñi lladkùn dəŋu tami kùpal Egipto mapu meu
               ka amulafiñ Kanaán mapu meu. Faraón meu ŋemeaimi, ka nentumetuaimi tami kùpal Egipto
               mapu meu. iñche məlean eimi meu", pi ta Dios, piŋei Moisés. 2. Moisés lloudəŋui:
               „Welu Israel ñi pu fotəm feyentulaianeu ka fei pianeu eŋn: „Señor peufalaimeu“,
               piŋean. | 
         
            | Feimeu Dios fei pifi Moisés: „Pùlli meu ùtrefnaqəmkənuaimi retrù mi
               nùniel kuq meu. Femí Moisés, ka ñi retrù iwaifiluutui, feimeu lefí Moisés llùkan meu.
               Señor fei pifi Moisés: Norkanuŋe mi kuq ka nùtufiŋe." Moisés Señor ñi pieteu femŋechi
               femí ka feichi iwaifilu mamə- lluutui. Feimeu fei pieyeu Señor: Femaimi pu Israelita
               ñi ad meu, feimeu feyentunmaŋeaimi", piŋei Moisés. | 
         
            | Moisés amui Egipto mapu meu. Dios ñi piel meu trafmeeyeu ñi Aarón
               peñi, ka ùiaq trawelfiŋu pu Israelita kùpal. Aarón kimelfi feichi kùpal ñi deŋumom
               Señor Moisés eŋu; fei təfa femí ñi retrù meu feichi afmatun dəŋu ka feichi kùpal
               feyentui ka ŋillatuñmawí Señor meu. | 
      
      
      
      
         
            Dios werkùi wenté Egipto mapu meu mari naluwan.
         
         
            
         
         
            | Wəla Moisés eŋu Aarón pepufi feichi Faraón rey ka fei pipufi: „Feichi
               dəŋu pikei ñi Dios ta Israel: məñalel-  tuen tañi kùpal təfeichi mapu
               meu." Faraón lloudəŋui. | 
         
            | „¿Inei kam feichi Señor iñche ñi maimaafiel ñi dəŋun ta təfa?
               Eluñmalaiafiñ ñi tripaial təfachi kùpal." Feimeu Aarón ùtrəfnakəmfi ñi retrùpeyùm
               pùlli meu, iwaifiluutui feichi retrù, welu ñi piuke ta rey doi newenkənuwí. | 
         
            | Feimeu Dios werkùi wenté Egipto mapu meu mari naluwən, kake kiñeke doi
               llùkafalŋelu. | 
         
            | Feichi l·eufù ko mollfùñkənuutui. Wefrumei fentren lləŋki, ka pichike
               pəl·ù ka pətrokiñ kom takui mapu ka ruka. Kiñe peste kom apəməñmafi ñi kulliñ Egipto
               mapu che. Wil·ən·kepi ñi trawa eŋn ka tripañmai ñi trorkəm eŋn che ka kom kulliñ. | 
         
            | Kiñe llùkanŋechi pire teifufi ketran ka mawida. | 
         
            | Rakifalnuchi chori naqpai wenté mapu meu ka teifufi  chem
               rume pire meu montulu. Wəla kupai dumin kùla antùi, ka fentrelefui, kiñe Egipto che
               no rume pepi neŋəmuwəlai cheu ñi məlepeyùm. Re məten cheu ñi rukaukəlen pu Israelita
               peloŋelefui. | 
         
            | Welu feichi rey ñi piuke yafùlekafui ka pilai ñi taŋkùafiel Dios ñi
               dəŋu. Feimeu Moisés fei pifi Faraón. | 
         
            | „Kiñe pun· meu məten l·aiai ñi itrofill wənen fotəm pu Egipto che. | 
      
      
      
      
         
            Pu Israelita ikefuiŋn feichi kordero paskual, ka tripakeiŋn
               Egiptomapu meu.
            
         
         
            
         
         
            | Moisés eŋu Aarón trawəlfi kom ñi kùpal ka fei pifi pu trawən meu: „Fei
               tañi mandael Señor: Mari meli antù meu təfachi kuyen· meu re kiñeke ñidol ŋen·ruka
               tuai kiñe tremoŋechi kordero ka l·aŋəmafi, welu trafoñ- malaiafi ñi kiñe foro no
               rume. Mollfùñ kordero meu wiriŋeai wel·ŋiñ ruka. Kaŋkan ilo məten iaimn feichi pun·
               ka intəkuaimn podkolŋenuchi kofke. Feichi pun· l·aŋəmənmaiafiñ raŋiñ tañi Anjel meu
               fill ñi wǝnen fotəm pu Egipto che. Welu pefili feichi mollfùñ wəl·ŋiñ ruka meu,
               rumefeman ka konlaian ponwi ruka.“ Mari meli antù amuchi kùyen· meu naqn antù pu
               Israelita femí ñi fei pimoeyi meu Señor. Epe raŋipun· Señor nalfi pu wənen fotəm
               Egipto mapu meu, Faraón ñi wənen fotəm ka ken·ù ñi wənen pu kùdaufe ka ñi wənen yall
               kom kulliñ kafei. Ñi llùkan ka ñi lladkùn meu wirarùpramei kom Egiptomapu, kiñe ruka
               meu no rume wallkəlelafui tañi məlenon l·a. Feimeu Faraón  pun·ŋefel meu
               rume mətrəmfi Moisés eŋu Aarón ka fei pifi: „Tripamu kom tamu kùpal eimu ka kùme piñ-
               mamoan", pi Faraón. | 
         
            | Feimeu tripaiŋn Egiptomapu meu pu Israelita, kom ñi wefakelu yeiŋn, ka
               Moisés fei pi: „Təfachi antù meu rumel fiestalerpuaimn eimn ka itrokom tamn yallel." | 
      
      
      
      
         
            Pu Israelita n·oí Kelù L·afken· meu.
         
         
            
         
         
            | Dios ki∫u peŋelfi pu Israelita feichi rəpù ñi inaiafiel eŋn
               raŋiñ kiñe witralechi tromù meu, feyeŋn ñi puñma meu wənelefui. Antù meu dumiñkəlefui
               feichi tromù,  pun· meu ka ləfkefui kùtral reke. Femŋechi puwiŋn Kelù
               L·afken· meu. | 
         
            | Welu deu eluñmafilu ñi tripaial pu Israelita ka wall duamtui Faraón,
               mùchai məten inantəkufi, yeniei ñi karretatun aukan ka ñi kawell ka kom ñi tropa,
               epe
               naqnantù ditufi. | 
         
            | Pu Israelita llùkaiŋn feimeu ka wirarùiŋn Señor meu. Moisés fei pi:
               „Llùkakilmn; Señor weichakənuaiñ men." Kiñe lel feichi witralechi tromù, pu Israelita
               ñi puñma meu amulefui, witraprai ka iñaŋekənuui ka  puñmakənufi feichi pu
               Egipcio. Pu Egipcio fùcha dumiñ- mai, pepi pewəlafiŋn pu Israelita, welu pu Israelita
               fùcha peloñmalefui dumiñ pun· meu. Feimeu Moisés ñi mandaeteu Dios witrañprami ñi
               retrùpeyùm wenté l·afken· meu, fei kiñe lel katrùwədai, ka epuñple wirkoprai pel·e
               malal reke feichi ko. Aré kùrəf piwəmfi pùlli mùchai məten, ka pu Israelita n·oíŋn
               piwən rəpù l·afken· meu. | 
         
            | Wun·man meu Faraón kùpa inantəkufi pu Israelita raŋiñ
               l·afken· meu. Feimeu lləfke ka tralkan tripai tromù meu, ka Dios fei pifi Moisés:
               „Witrañpramfiŋe mi retrùupeyùm wente l·afken·." Femí Moisés, ka epuñple ùtrəfkonyetui
               ko ñi trawətuam, ka lləməmyefi karretatun ka kawellutun che ka kom ñi tropa Faraón,
               ka montulai kiñe no rume. | 
         
            | Femŋechi Señor montulfi pu Israelita che pu Egipcio ñi kuq meu. Feimeu
               pu Israelita kùpal llùkafi Dios ka feyentuiŋn fei meu, ka ñi Moisés serfiñ meu. | 
      
      
      
      
         
            Afmatun dəŋu ùwe mapu meu.
         
         
            
         
         
            | Pu Israelita tripaiŋn Kelù L·afken· meu ka koniŋn kiñe ùwe mapu meu,
               cheu ŋelafui ko ka ŋelafui ilo, fei ñi fəla we∫aduamiŋn ka we∫ake dəŋuiŋn. Welu Señor
               fei pieyeu eŋn: „Təfachi naqnantù ilotuaimn ka wùle alù iaimn kofke. | 
         
            | Naqn antù trananaqyepai werá pu kordorniz ùñəm, takunaqpai pùlli meu,
               nùnkepiŋei məten. Ka antù pu liwen kom feichi mapu takulefui pichike lùq kofke meu,
               ñapər traŋliñ rekelefui. Təfachi kofke „maná" piŋei,  kochii mi∫ki dulliñ
               reke kùmentuŋen meu. Təfachi wenu naqpachi kofke meu Dios ileltufui pu Israelita meli
               mari tripantu, tuntepu ñi puunon Kanaanmapu meu eŋu. | 
         
            | Kiñe al·ùn meu pu Israelita puwiŋn kiñe məlewe meu feichi ùwe mapu
               meu, cheu ŋelafui ko. Feimeu dəŋuyefiŋn Moisés. Welu Señor fei pieyeu: „Tuŋe mi
               retrùpeyùm, amuŋe Horeb mawida meu, troŋkupuafimi lil, feimeu wefpaiai maŋiñ ko",
               piŋei Moisés. Femí Moisés, ka mùchai məten werá maŋiñ ko tripai, fentré ñi pətokokoam
               che ka kom kulliñ. | 
      
      
      
      
         
            Dios wəli feichi kùpal meu feichi mari mandandəŋu Sinai
               fùcha mawida meu.
            
         
         
            
         
         
            | Ñi konn kùla kuyen· ñi tripamom Egipto mapu meu pu Israelita, feimeu
               puwiŋn Sinaí fùcha mawida meu, cheu elpui ñi ruka yeŋn. Moisés pərai mawida meu, ka
               Señor fei pieyeu: „Naqmetuŋe ka fei pimetufiŋe feichi kùpal: fachantù ka wùle
               santuluaiŋn ka kəchaiaiŋn itrokom ñi təkuluwən eŋn ka peutuleaiŋn kùla antù meu,"
                Femí Moisés kom ñi pimoeyùm meu Señor. | 
         
            | Feichi kùla antù meu epe wùn· yechi tralkarumei ka lləfkei. Dumiñ
               tromù takuniefui Sinaí piŋechi mawida, ka kom mawida llùkanŋefui, nùyùi ka ùtrəfen-
               tuyefui fitrun ka euləm kùtral. Dəŋufui trutruka ka doi newentu dəŋuyekùmefui. Feimeu
               feichi kùpal nùnieŋei fùcha llùkan meu. | 
         
            | Moisés yefi feichi kùpal minche inaltu mawida meu, ka Dios dəŋui raŋiñ
               tromù meu pəle, fei pi. | 
         
            | „I. Iñche tami Señor Dios ŋen. Nielaiaimi kake dios puñma iñche ñi aŋe
               meu, deumalaiaimi adentun adoraafiel. | 
         
            | II. Tami Señor Dios ñi ùi refalta konəmpañmapralaiafimi. | 
         
            | III. Konəmpanieaimi mi santulafiel Sabado antù. | 
         
            | IV. Yeweafimi tami chau ka tami ñuke mi nieafiel kùmeke dǝŋu ka
               al·ùñma mi moŋeam tuemapu meu. | 
         
            | V. L·aŋəmchelaiaimi. | 
         
            | VI. Ùñamtulaiaimi. | 
         
            | VII. Weñelaiaimi. | 
         
            | VIII. Koil·adəŋupipralaiaimi. | 
         
            | IX. Ka che ñi kure duaməñmalaiafimi. | 
         
            | X. Mi inauinauchi che fei tañi ruka, tañi mapu, tañi kon·a, tañi domo
               serfiñ, tañi man∫un·, tañi kiñe we∫akelu no rume duaməñmalaiafimi. | 
         
            | Apó llùkan meu fei piŋn feichi kùpal: „Fill taiñ pieten Señor
               femaiñ." | 
         
            | Wəla Moisés ka pəratui mawida men ka məlepufui wenté mawida meli mari
               antù ka meli mari pun· kai, ilafui ka pətokokolafui. Señor elueyeu epu kura tafla
               cheu ñi wirimom Dios feichi mari mandan dəŋu. | 
      
      
      
      
         
            Pu Israelita ñi pikənuyelchi mapu meu.
         
         
            
         
         
            | Rupan meli mari tripantu meu pu Israelita puwiŋn Kanaanmapu meu.
               Təfachi mapu meu məlepuiŋn ka elkənuyeiŋn pichike ka fùchake waria. Jerusalén ñidol-
               waria ŋei. Feimeu eli Salomón rey kiñe fùcha tutelu templo, fei təfa meu məlefui
               „Santo" piŋechi məlewe, ka mǝlefui „pu Santo ñi Santo" piŋechi ñidol fùcha
               məlewe. | 
         
            | Pu templo meu elkefuiŋn kulliñ sakrificio pu sacerdote. | 
         
            | Ka al·ùn meu pu Israelita Judio piŋei kai. Təfachi kùpal məten muñku
               mapu meu mupiltukefui mupiñ Dios meu. Fill kake pu kùpal pagano kam morokùpal
               ŋefui. | 
         
            | Adorafiŋn kakeumechi koil·á dios, ka wedañmaŋefui ñi admoŋen eŋn, ka
               fùcha we∫ake dǝŋu pepakefeyeu eŋn. | 
         
            | Pu Judio mupiltufuiŋn mupiñ Dios meu, welu kiñeke məten inarumefuiŋn
               ñi mandan dənu ta Təfa. Doi fùcha trokiñ Israelita llùkawəlafiŋn Dios, fùcha kulpa-
               fiŋn məten, ka kùmekənuuwetulaiŋn. | 
         
            | Itrokom tue mapu meu ñidolkəlefui werilkan ka we∫ake dəŋu, ka pu
               naqmapu che kidu pepi kelluulai. | 
         
            | Feimeu Dios fərenenieləmkai ka wenuple werkùfi ñi kiñen Fotəm ñi
               montulafiel pu che ta Təfa. | 
      
      
      
      
      Ñi nùtram Wé Testamento.
      
      
      
         
            Gabriel arkanjel nùtramelpai ñi lleqam San Juan.
         
         
            
         
         
            | Moŋelefui Judea mapu ñi mawida meu kine sacerdote, Zakarías piŋelu.
               Ñi kure ñi ùi Isafel piŋefui. | 
         
            | Ùiaq nor kùme che ŋefuiŋn Dios ñi ad meu, ñi lifpiukelen kùdaufuiŋu,
               inarumefilu Dios ñi mandan dəŋu Deuma məte fùchafuiŋu, welu yall nielafuiŋu. | 
         
            | Kiñe antù akutulu ñi serfituam templo meu Zakarías koní təfa meu ka
               amui altar sakrificio meu. Petu ni femn ta tofa, trawən che rezalekefui ùŋkontəku
               templo meu, pórtiko piŋelu. | 
         
            | Feimeu peufalufi Zakarías altar ñi man pəle kine ánjel. Zakarías
               llukai pefilu feichi anjel; welu fei təfa fei pieyeu: „Llùkakilmi Zakarías.
               Allkùtuñmaŋeuyeimi mi ŋillatun. Tami Isafel kure nieai wentru pəñeñ, Juan piafimi.
               Llouaimi fùcha ayùwen dəŋu, fùchaialu mai puñma Señor meu tami fotəm ta təfa. Finu
               ka
               kake pùlku pùtulaiai, ka apoleai Espíritu Santo meu. | 
         
            | Fentren chiwədrulpaiafi Señor Dios pole ñi pu fotəm Israel. Fei təfa
               amuleai puñma Señor meu, kùme eləñ- maiafilu kiñe santo kùpal. | 
         
            | Fei pilu, ñamrumei feichi ánjel, ka Zakarías amutui ñi ruka meu. | 
         
            | „Alun ditukei nor kùme che fei tañi rumel rezalen. | 
         
            | (Santiago 5, 16.) | 
      
      
      
      
         
            Gabriel ánjel nùtrampai ñi lleqam Kesús.
         
         
            
         
         
            | Rupamom kayu kùyen· Gabriel ánjel werkùeyen Dios ñi konal kiñe fírken
               meu, María piŋelu, ñi nieaten kiñe wentru, Kose piŋelu ñi ùi. Feichi ánjel konpui
               cheu ñi məlemom María, fei pipufi: „¡Afe María! Dios  ñi gracia meu
               apoleimi, Señor Dios eimi meu ta mǝlei, fill pu domo meu doi kùmeimi.“ | 
         
            | Ñi allkùfiel meu feichi ánjel ñi n·emel María llùkai. | 
         
            | wǝlu ánjel fei pieyeu: „Llùkakilmi, María, peimi gracia Dios ñi ad
               meu. Eimi mai pǝñeñŋealu, Kesús ùi elelafimi. Fei təfa fùchaiai, ka fillpepilfe
               Dios fei tañi fotəm piŋeai. | 
         
            | Feimeu María fei pifi ánjel: „Chumŋechi pepi feleai ta tǝfei?" Feichi
               ánjel lloudǝŋui: „Estpíritu Santo kùpaiai wente eimi meu, ka ñi pepiluwǝn
               fillpepilfeŋelu llaufeñmapaaimeu. Tami Isafel moŋeyel kafei nieai
               pǝñen ñi ku∫en meu wəla: Dios meu pepifalnulu ŋelai chem no rume. | 
         
            | Feimeu María pi: „Təfa ñi mǝlen Dios ñi serfiñ; chumŋechi mi n·emǝl
               iñche femŋean." Ka ñamrumei feichi ánjel. | 
         
            | Wəla puwí Kose meu feichi ánjel, fei pipufi: „Kose, eimi niefiǝŋe
               María. Espiritu Santo naqpauyei wente fei meu, pǝñeñŋeai, Kesús piŋeai feichi pǝñeñ,
               montulafilu ñi kùpal werilkan meu, feimeu fei piŋealu. | 
      
      
      
      
         
            María pemefi ñi santa Isafel moŋeyel.
         
         
            
         
         
            | Feichiwe meu elui rǝpù meu María Fírken, ŋeñika amui mawida pǝle,
               pemeafilu Isafel, ka ñi puun meu ñi ruka meu təfa, chaliwǝlpufi. Fei təfa ñi
               allkùfiel ñi chaliwǝn feichi Fírken, apolŋei Espíritu Santo meu, witrañprami ñi
               dǝŋun, fei pi: „Fill pu domo meu doi kùmeimi, doi kùmei kai tami fən· aŋka. Chumtun
               kai ŋa iñche, iñche meu ŋa akui iñche ñi Señor ñi ñuke. | 
         
            | Feimeu fei pi María: „Ñi pəlli fùcha pramyekefi Señor, ka ñi kùrǝf
               trùyùulkaukei tañi Montulfe Dios meu; ñi kintuwǝlfiel meu ñi pichilkaukǝlen ñi serfiñ
               ta tǝfa. Fei təfa rumel mai kùme pǝllilelu pianeu itrofill pu kùpal." María
               mǝlewepukafui kùla kúyen· Isafel ni ruka meu: feimeu wəla amutui kidu ñi ruka
               meu. | 
         
            | Isafel niei kiñe wentru pǝñen, chumŋechi ñi fei pimopayí meu feichi
               ánjel. Llowiŋu fùcha trùyùwǝn  Zakarías eŋu Isafel, Juan ùi elelfiŋn,
               chumŋechi ñi mandamom feichi ánjel. | 
         
            | Tremí pichi Juan, ka ñi pəlli niefui eluŋenchi newen. | 
         
            | Kidu melepui ùwemapu meu, cheu mǝlekefui petu ñi puunon antù ñi
               peŋelual puñma Israel ñi kùpal meu. | 
      
      
      
      
         
            Ñi lleqn Taiñ Señor Kesukristo.
         
         
            
         
         
            | Feichike antù meu Augusto piŋechi emperador mandafi kom feichi mapu
               meu mǝlechi pu che ñi papeltǝ- kuŋeal ka femŋechi kom chillkantǝkuumeiŋn ñi lleq-
                momchi waria meu. Kosé yeŋu María, Dafid ñi kùpalŋen meu amuiŋn Belén,
               Dafid ñi waria meu. Pelafuiŋu ñi umaiam pu waria meu, feimeu wekun tripaiŋu ñi umaiam
               kiñe niekulliñwe ruka meu. Feichi niekulliñwe ruka meu lleqí Dios ñi fotəm,
               Kesukristo piŋelu. | 
         
            | María impolfi ñi peñen pichike ekull meu ka rekùlkǝnufi kiñe pesebre
               meu. | 
         
            | „Fentren ayùfi tuemapu ta Dios, təfa fəla wǝli ñi kiñen fotəm." (Juan
               3, 16.) | 
      
      
      
      
         
            Kiñe ánjel nùtramelpafi pu kamañ ofi∫a ñi lleqn Kesús.
         
         
            
         
         
            | Tiechi lelfùn meu mǝlefui kiñeke kamañ ofi∫a, cuidakefuiŋn ñi kechan
               ofi∫a, feimeu kiñe lel peufalueyeu en Señor ñi kiñe anjel ka fei pieyeu eŋn:
               „Llùkakilmn. | 
         
            | Mǝte ayùfal dǝŋu nùtrameluaiñ: Təfachi trafuya lleqi eimn mn duam
               Dafid ñi waria meu feichi Montulchefe, feichi Kristo Señor ta təfa. Femŋechi kimaimn:
               peafimn kiñe pichi che, impolkǝlei pichike ekull meu ka rekùlkǝlei kiñe pesebre
               meu. | 
         
            | Ka kiñe lel wefrumei fùcha trawən kùrəf Wenumapu, pramyekefuiŋn ta
               Dios ka fei pikefuiŋn: „Sakiŋepe ta Dios wenu, ka kùmeletupe kùmeduamŋechi pu che
               tuemapu meu!" Feimeu ka pratuiǝŋn wenu feichi pu ánjel, ka pu kamañ ofi∫a epuñple
               fei
               piuiŋn: „¡Amuiñ Belén, pemeafiiñ taiñ pieteu Señor!" Amuiŋn ka pefilu eŋn María  eŋu Kose ka feichi pichi che, rekùlkǝlefui pesebre meu, wǝñometuiŋn ka
               pramyefiŋn ka kùmepiñmafiŋn ta Dios. | 
         
            | Rupan pura antù meu wallkatrùñmaŋei feichi pichi che ka lloufi Kesús
               ùi, fei ñi nùtramkamopam ánjel petu ñi lleqnon Kesús. | 
         
            | Belén meu llegi Pichi Che, Jerusalén ayùukǝlei. | 
         
            | Man∫un· ka mula kimniei Təfa Dios ñi Fotəm ŋei. | 
         
            | Ichu elŋei ŋǝtantual: ¿Inei kam fenten kuñifal. | 
         
            | María eŋu San Kosé Fenten ayùn afmatukei. | 
         
            | Lelfùn meu allkùkei kamañ Pu Anjel ñi kùme nùtram: | 
         
            | „Feichi trafuya santo ŋei, Lleqí tamn Montulfoe. | 
         
            | Chuməl pu Anjel ùlkantui, Feikachi pun· pelon ŋetui. | 
         
            | Fei ta piuiŋn pu kamañ. | 
         
            | „Belén, Belén meu amuan. | 
         
            | Matumatu femiŋn kai Kùmeduamlu trofùlai. | 
         
            | Ka pepufiŋn Pichi Che, Dios Fotəm, Montulfoe. | 
         
            | Məna tutei ka trùyùunŋei, Llùkanŋelai ta pichi che. | 
         
            | Pefiŋn Dios ñi gloria, Kesús elueyeu gracia. | 
         
            | , Fei ta iñche kai amuan, Pichi Kesús be∫ituan. | 
      
      
      
      
         
            Tripawe antù pəle kúpaiŋn kùla kimke che adoraiafilu
               Kesús.
            
         
         
            
         
         
            | Chuməl Kesús lleqfui Belén meu, puwiəŋn Jerusalén meu kùla kimke che,
               tripawe antù pəle kùpaiŋn, fei pipaiŋn: „¿Cheu lleqi pu Judio ñi rey? Pefiiñ ñi wa-
               ŋəl·en tripawe antù mapu meu ka kùpaiñ taiñ adoraafiel." Herodes rey llùkai fei ñi
               allkùfiel meu, ka ñi trawəlfiel meu pu kimkecheŋelu ley meu, ramtufi, cheu ñi
               lleqafel feichi Kristo. „Belén meu, Judá ñi kùpal meu", piŋei. | 
         
            | Feimeu Herodes werkùfi feichi kùla kimke che Belén meu, ka fei pifi:
               „Amuaimn ka kùme ramtumeaimn cheu ñi məlen feichi piche che. Pelmn, nùtramelmo-
               patuan. Iñche kafei ayùn ñi adoraiafiel feichi pichi che. | 
         
            | Pu kimke che tripatuiŋn Belén pəle, ka pefiŋn feichi waŋəl·en,
               amulefui ñi puñma meu eŋn, ka witralepui cheu ñi məlemom feichi pichi che. Ñi
               petufiel feichi waŋel·en pu kimke che fùcha ayùuiŋn. Konpuiŋn niekulliñwe ruka meu,
               ka peiŋn feichi pichi che yeŋu ñi María ñuke ta təfa. Feimeu lukunaqpuiŋn ka adora-
               fiŋn, ka witrakənulpafiŋn milla, incienso ka mirra, ki∫uke yeŋn ñi duamtufiùm pichi
               Kesús. | 
         
            | Feichi pun·i, Dios mandafi feichi kùla kimkeche ñi rumewetunoam
               Herodes meu; fei ñi fəla ka rəpù meu amutuiŋn ñi mapu meu. | 
      
      
      
      
         
            Kesús elkənuŋei pu templo meu.
         
         
            
         
         
            | Chuməl Kesús trafmai ñi meli mari antù, María eŋu Kose yefiŋu
               Jerusalén meu ñi elelŋeal Señor ka ñi eluŋeal epu we pichike paloma, fei ta wəlkefui
               feichi pu kuñifal che. | 
         
            | Feichiwe meu məlefui Jerusalén meu kiñe fùcha wentru, məte llùkadiosfe
               ŋefui, Simeón piŋei ñi ùi; chuməl ùŋəmkəlefui fuchá duamkechi ñi akual Montulchefe.
               Espíritu Santo ñi piel meu kùpai Simeón templo meu petu ñi konn María ka Kosé yeŋu
               pichi Kesús. | 
         
            | Simeón metafi Kesús, ka kùme dəŋuyefi Senor, fei pi: | 
         
            | „Féola pepí l·aian tùŋkechi ñi leliwəlfiel meu ñi ŋe meu ta
               Montulchefe. | 
         
            | Məlefui kai Jerusalén meu kiñe l·antudomo, pura mari meli tripantu
               niefui, Ana piŋei ñi ùi, antù ka pun· serfikefui Señor, ñi ayunalen ka ñi
               rezalen. | 
         
            | Feichiwe meu Ana kafei amui templo meu ka kùmedəŋuyefi Señor. Wəla
               nùtramelkefui pichi Kesús ñi dəŋu fill pu che ùŋəmkəlefulu feichi montun dəŋu
               meu. | 
      
      
      
      
         
            Kesús tuamulu Egipto mapu meu.
         
         
            
         
         
            | Feichiwe meu peufalufi San Kose Señor tañi ánjel ka fei pi: „Witraŋe,
               nùfiŋe feichi Pəñenwen ka tuamuŋe Egiptomapu meu. Feimeu məlekelleaimi, iñche fei
               pieliyu wəla. Herodes kintuafi feichi pichi che ñi l·aŋəmafiel.“ Witrai Kose feichi
               pun·, nùfi feichi Pəñəñwen ka amuiŋu Egiptomapu ple. | 
         
            | Herodes al·ùnma ùŋəmniefui feichi pu kimke che, welu ñi kimfiel meu ñi
               akunoal eŋn, apoli ñi illkun ka werkùi ñi pu kon·a ka ŋillal·aŋəmfi itrokom pichike
               wentru epu tripantu trafmanulu ka Belén meu ka wallon meu məlefulu. Femŋechi məlei
               fùcha lladkùn ka feichi ŋen·ke pu pəñəñ ñaufùlaiŋn. | 
         
            | Pichin meu wəla l·ai Herodes. Feimeu Señor ñi anjel peufalufi Kose
               Egiptomapu meu, ka fei pifi. | 
         
            | „Witraŋe, nùfiŋe feichi Pəñeñwen ka amutuŋe Israel ñi mapu meu." Kose
               witrai, nùfi Pəñeñwen ka amutui Israel ñi mapu meu. Amui Galilea pəle, ka məlepui
               Nazaret meu. | 
      
      
      
      
         
            Pichi Kesús məlekai kùla antù pu templo.
         
         
            
         
         
            | Chumel Kesús trafmai ñi mari epu tripantu, amui ñi epu trem eŋu
               Jerusalén meu ñi konpual Paskua fiesta meu. Rupan fiesta meu María eŋu Kose amu-
               tuiŋu ruka meu, welu pichi Kesús məlekai Jerusalén meu, welu ñi kimnon ñi epu trem.
               Deu amutufuiŋu kiñe kom antù, kintufiŋu pichi Kesús raŋi ñi pu moŋeyel ka ñi pu
               kimelchi che meu, ka ñi penofiel meu eŋu wənoamutuiŋu Jerusalén meu ñi kintuafiel
               pichi Kesús. | 
         
            | Rupan kùla antù meu María eŋu Kose pu templo petuiŋn Kesús, anùlefui
               raŋi pu kimche, doktor piŋelu, Kesús ramtukefui təfa eŋn. Ñi allkùñmapeeteuchi che
               afmalewefuiŋn ñi lloudəŋun meu. | 
         
            | Fei pieyeu ñi ñuke: „Pəñeñ, chumŋelu kam femkənumúiyu? Fiñmaukiauiyu
               tayu kintuun tami chau iñchiú."  Kesús lloudəŋui: „Chumal kam
               kintumukefun. | 
         
            | Kimlaimu kam tañi məleal iñche ñi Chau tañi dəŋu meu. | 
         
            | Feichi meu amutui ñi epu trem eŋn Nazaret meu, ka yedəŋufi eŋu. Ka
               tremkəlefui Kesús ñi tripantu meu ka ñi kimn meu ka ñi gracia meu puñma ta Dios ka
               pu
               che. | 
         
            | Kesús məlei Nazaret meu ñi epu trem eŋn, feichi trafpai ñi kùla mari
               tripantu. | 
      
      
      
      
         
            Juan, Kesús ñi wəneltuleffe nùtramtukei ka
               wətrukochekei.
            
         
         
            
         
         
            | Feichi llekùpai Kesús ñi antù ñi peŋeluam raŋi che. | 
         
            | feichi meu wefpai Juan rulu Jordán l·eufù meu ka fei meu nùtramtukefui
               ka wətrukochekefui. Feichi santu wəneltuleffe fei pi: „Lladkùlkaukəleaimn ñi pəllelen
               meu reino wenumapu. | 
         
            | Takuntuniefui Juan trəlke kamello, trarintəkukəlefui korron trəlke meu
               ka moŋekefui chori meu ka mi∫ki ∫iulliñ meu mawida meu məlelu. Jerusalén che ka kom
               Judea che amuiŋn Jordán l·eufù meu, cheu ñi məlepeyùm Juan, ka wətrukoŋeiŋn ka
               nentuiŋn ñi werilkan. | 
         
            | Al·ùn pu che ta Juan feichi werkùalchi Montulchefeŋelu trokifuiŋn;
               feimeu fei pi Juan: „Iñche ta Kristo no, welu iñche ñi rupamom məlei ñi kùpaial kiñe
               doi newenŋelu iñche meu. Iñche re ko meu wətruñmacheken, welu Fei wətruñmaiaimn meu
               Espíritu Santo meu. | 
      
      
      
      
         
            Kesús wətrukoeyeu Juan.
         
         
            
         
         
            | Feichiwe meu Kesús tripai Nazaret meu ka amui Jordán meu, ñi
               wətrukoateu Juan. | 
         
            | Welu Juan mailafui ñi femal. fei pi: „Iñche duamyeken tañi
               wətrukoafiel Eimi, ka ¿Eimi Kù paimi iñche meu? Kesús lloudəŋui, fei pi: „Femaimi
               məten, Dios ñi piel ta təfa." Feimeu Juan wətrukofi Kesús.  Deu ñi
               wətrukoŋen meu Kesus tripatui ko meu ka rezai. Kiñe lelpe nùlawí wenumapu, ka feichi
               Espíritu Santo naqpai wenté Kesús, paloma ñi ad reke. Kiñe dəŋun allkùŋei wenuple,
               fei pi: „Təfa ñi məte ayùelchi Fotəm kom tañi tutekeeteu. | 
         
            | „Eimi, fùcha Chau mai Tami Fotəm Llapəmchefe, Dios Espíritu Santo kai,
               Iñ yafulpiukefe: Kiñen Dios kùla chelei: Itrokom kristiano rəf mupiltukei.“ | 
      
      
      
      
         
            Kesús femí ñi wənen milaqro kureŋen ilelkawən meu Kaná pichi
               waria meu.
            
         
         
            
         
         
            | Feichi trafmai ñi kùla mari tripantu ta Kesús koní raŋi pu che meu kai
               yechi milaqroi. Kesús fillple trawəlfi ñi wall meu kimelpeelchi che; raŋiñ təfa meu
               dullinentui mari epu fùchake werken, Apóstol piŋelu. | 
         
            | Ñi wənen milaqro femí Kesús Kaná piŋechi pichi waria meu, Galilea mapu
               meu məlei. Eyé meu nentuŋei kiñe kureŋen ilelkawən, fei meu maŋelkonuŋei Kesús eŋn
               ñi pu kimelpeelchi che ka María kai. | 
         
            | Ñi afn meu feichi finu pùlku María fei pifi Kesús. | 
         
            | „Niewerkelaiŋn finu." Kesús lloudəŋui: „Petu akulai tañi antù. | 
         
            | Feimeu María fei pifi wallolechi pu che: „Chem pielmn meu Təfa,
               femaimn. | 
         
            | Məlefui kayu me∫eŋ təkupeyùm ko, kiñeke me∫eəŋ meu trafkefui epuke kam
               kùlake metawe. Kesús fei pifi wallolechi pu che: „Apolafimn ko meu kom feichi me∫eŋ."
               Femiŋn, wən· me∫eŋ meu akui ñi apon. | 
         
            | Feimeu fei pi Kesús: „Féola nentuaimn təfa meu ka yelafimn
               ñidokənuelchi wentru. | 
         
            | Feichi ñidokənuelchi wentru pətokokan·tufi finu pùlku ŋetuchi ko, welu
               kimlafi, cheuchi ñi kùpan feichi finu. Feimeu mətrəmfi feichi kureŋeachi wentru ka
               fei pifi: „Kake che wema elkənukei kùme finu, wəla we∫á finu, welu eimi petu
               ellkaniekafuimi kùme finu.“  Fei təfa ñi wənen milagro ta Kesús, femí
               Kaná pichi waria meu, Galilea mapu meu məlei. Təfachi milaqro meu peŋeli ñi fùchake
               dəŋu, ka ñi kiməlpeelchi che mupiltuiŋn Fei meu. | 
      
      
      
      
         
            Kesús kimelchekei ka llapəmkei pu kutran.
         
         
            
         
         
            | Deu kimelchelu Kesús kiñe sábado pu sinagoga Kafarnaum meu, tripai
               feimeu, ka peŋepui tichi epu peñiwen, Pedro eŋu Andrés piŋelu, ñi kimelpeelchi epu
               wentru ta Təfa. | 
         
            | Pedro ñi llalla tranalefui ŋətantu meu, aré kutran niefui, feimeu
               llellipuŋei Kesús ñi llafam feichi ku-  trankəlechi domo. Koní Kesús cheu
               ñi məlen feichi domo ka tufi kuq meu. Anùpramei feichi domo ka mùchai məten ñamtui
               ñi
               are, ka llaftulu witratui. | 
         
            | feimeu ka serfitufi Kesús ka fei ñi kimelpeelchi pu che yeŋn. | 
         
            | Naqnantù puwəlŋei Kesús meu itrofill pu kutran. | 
         
            | Kesús elí ñi kuq wenté feichi pu kutran meu, feimeu llafyetuiŋn. | 
         
            | Kesús Galilea meu kom rupai. nùtramtukefui, fei pikefui pu che meu:
               „Wəñoduamaimn ka mupiltuaimn feichi Efankelio meu."  Fill ankenŋelu ka
               fill pu kutran yeŋekefuiŋn Kesús meu, Fei kom llapəmfi. | 
         
            | „Fill pəle kùmelkacheiaukefui" (Hech. 10, 38). | 
      
      
      
      
         
            Kesús moŋelmatufi ñi pəñeñ feichi l·antudomo Nain mo
               tuulu.
            
         
         
            
         
         
            | Feichiwe meu puwí Kesus Nain piŋechi waria meu. | 
         
            | Amui ñi kimelpeelchi che yeŋn ka werá pu che yeŋn. | 
         
            | Chuməl Kesús puwí iná wəl·ŋiñ waria meu, pefi petu 
               entuŋechi kine l·a, kiñe l·antudomo ñi kiñen pəñeñ Werá pu wariache kompañyefui
               feichi l·apəñeñlu. | 
         
            | Feimeu Señor pefi feichi l·apoñeñlu, ka mi fenten kutranduamyefiel
               feichi domo, „ŋùmakilne!" pifi. | 
         
            | Feimeu fəlpulu ñi yepeyùm l·a, tupufi. Witrakənuui feichi yenielu l·a.
               Ka Kesús fei pi: „Weche, fei pieyu. | 
         
            | witratuŋe." Mùchai məten witrapramei ka dəŋufemi. | 
         
            | Kesús elutufi ñi pəñen feichi domo. | 
         
            | Feichi meu məlechi kom pu che fùcha llùkaiəŋn ka kùme konəmpafiŋn ta
               Señor, fei piŋn: Kiñe fùcha profeta witrai raŋiñ iñchiñ meu, ka pepafi ñi kùpal ta
               Dios. | 
      
      
      
      
         
            Kesús ñi pin meu lladkəmtui fùcha kūrəf l·afken· meu.
         
         
            
         
         
            | Kiñe antù meu Kesús puwi Genesaret piŋechi malliñ I'afken· meu.
               Inafiŋn Kesús fùcha trawən che. Kesús koní kiñe nafíu meu ka anùntəkukənuui, welu
               feichi pu che witralekafuiŋn ùpel malliñ l·afken· meu. Kesús kimelkefui che feichi
               nafíu meu. | 
         
            | Naqantù Kesús fei pifi ñi pu kimelpeelchi che. | 
         
            | „Amuin doi koneltu." Feyeŋn femkənuiŋn feichi nafíu, Kesús ñi
               miaupeyùm, kake nafíu ken·ù miaukefui, Rekùltripakənuui Kesús ñi nafíu meu, feimeu
               umautui. | 
         
            | Kiñe lel kiñe fùcha kùrəf triparumei raŋiñ malliñ l·afken· meu ka
               fùcha reu ofluñmañmaeyeu ñi nafíu eŋn. Welu Kesús umaqkəlefui. Ñi pu kimelpeelchi
                che pepueyeu ñi nepelateu: „Señor, kellumoiñ, ewem lan·aqpeaiñ em minché
               meu," piŋn. | 
         
            | Feimeu fei pi Kesús: „¿Chumal kam llùkaimn, pichi mupiltufe che eimn?"
               Fei pilu feimeu witrai ka ŋənefi kùrəf ka feichi malliñ l·afken·, ka mùchai məten
               kom
               təŋrumetui. | 
         
            | Itrofill pu che afmalewei, fei piŋn: „¿Inei məŋel kam təfa, katrùtui
               kùrəf ka reu?“ | 
      
      
      
      
         
            Kesús al·ùlkei kofke.
         
         
            
         
         
            | Ka antù meu Kesús amui n·ome malliñ l·afken· meu: ùwemapu meu amui,
               welu kiñe fùcha trawən che inaeyeu feichi ùwemapu meu. Kesús, ñi fərenefiel feichi
               pu che, kimelfi ka llapəmfi pu kutran che.  Deuma naqí antù, ka pu
               Apóstol fei pifiŋn Kesús. | 
         
            | „Chaliwədafiŋe təfachi pu che ñi pepí amuam eŋn waria meu ka ñi
               ŋillaiaqelam," piŋei ta Kesús. Kesús pi. | 
         
            | „Mufù kofke nieimn. | 
         
            | Andrés lloudəŋui: „Təfa ñi məlen kiñe weche, niei kechu kawella kofke
               ka epu challwa. Welu ¿tunteni kam təfa, fentren che ñi dituam?" Kesús pi: „Kùpalel-
               muchi feichi kofke ka feichi challwa, ka anùnaqpe pu che kachu meu. | 
         
            | Anùnaqi pu che: kechu waraŋkalefui pu wentru, rakiŋelai domo ka
               pichike che. | 
         
            | Feimeu Kesús tufi feichi kechu kofke ka feichi epu challwa, prakintui
               wenuple, kùme piñmafi, tufi feichi kofke, wədkafi ka elufi ñi kimelpeelchi pu che,
               feyeŋn wədamelfiŋn pu che. Ka femŋechi Kesús wədamfi challwa. | 
         
            | Fill iŋn kom ñi kùpa in. | 
         
            | Chuməl itrokom wedalefuiŋn, Kesús fei pifi ñi pu kimelpeelchi che:
               „Feichi puchun kofke ŋələmtuaimn, ñi ŋənanoam." Pu kimelpeelchi che ñəmitufiŋn
               puchulu feichi kechu kofke meu ka feichi epu challwa meu, sofralu meu ka apoltuign
               mari epu kanasto. | 
         
            | Chuməl trawən che pefi feichi milaqro, welukon fei pifiŋn Kesús:
               „Mupiñkechi, Təfa məten feichi profeta ŋei ñi kùpaafel feichi tuemapu meu. | 
      
      
      
      
         
            Kesús kimelkefi rezan ñi kimelpeelchi pu che.
         
         
            
         
         
            | Rupan ñi rezamom Kesús, pepueyeu kiñe antù ñi kiñe kimelpeelchi che ka
               fei pipueyeu : „Señor, kimelmoiñ rezan." Feimeu Kesús lloudəŋui: „Femŋechi fei piai
               mn rezan: | 
         
            | Iñchiñ taiñ Chau, wenumapu meu ta məleimi, santul- ŋepe tami ùi, eimi
               tami reino iñchiñ meu kùpape; chumŋechi tami piel femŋekei ta wenumapu meu, ka
               femŋepe kai ta tuemapu meu. Elumuiñ fachi antù taiñ fill antù kofke; perdonañmamoiñ
               taiñ pu werilkan, chumŋechi iñchiñ perdonakefiiñ taiñ pu werilkakeeteu: elmukiliñ
               taiñ werilkanoam; welukanoam; welukemai wedá meu montulmuiñ. Amén.“ | 
         
            | Wəla Kesús ka fei pifi ñi kimelpeelchi pu che. | 
         
            | „Llellipumn ka eluŋeaimn, kintumn ka peaimn, mətrə- maimn ka
               nùlalŋeaimn. Llellipulu mai fei eluŋekei kintulu fei pekei, ka mətrəmlu fei ta
               nùlaləŋekei." | 
      
      
      
      
         
            Kesús nùtramkakei feichi ùl·men che ka feichi kuñifalche ñi
               parábola (adentum nùtram).
            
         
         
            
         
         
            | Raŋi pu che meu, allkùlefuiŋn Kesús ñi dəŋuken, məlefuiŋn kai kiñeke
               rəkùŋeumechi ùl·men che, feyeŋn fei pilelfi Señor. | 
         
            | „Məlefui kiñe antù kiñe ùl·men, təkuniefui púrpura, kake təkuluwən ka,
               fùcha ùl·men ñi təkupeel, ka fill antù məte kùmeke ileluwən niekefui. | 
         
            | Məlefui ka kiñe kuñifal che, Lázaro piŋefui ñi ùi, tranalefui
               apokutran tichi ùl·menche ñi iná wəl·ŋiñ ruka meu. Tuteŋeafui, eluŋefule pichike
               llaŋkùnaqchi kofke ñi wenté mesa meu feichi ùl·men che, welu pelai ñi rulelpaiateu.
               Al·ùn naq kùpakefui trewa ñi kəllmatùñmaafiel ñi kutran. | 
         
            | Chumel l·alu ti kuñifal em, yepayeu ánjel, ka metakənuŋepui Abrahán
               ñi luku meu. Təfeichi riku kai ka l·ai, fei rəŋalŋei kùtral mapu meu. | 
         
            | Raŋiñ ñi fùchake kutran meu lelinprami tichi ul·men che yem ka pefi
               al·ù mapu Abrahán, metaniefui Lázaro. | 
         
            | Feimeu mətrami: „Chau Abrahán, fəreneqen, werkùlelen Lázaro,
               focholpe ko meu ñi kiñe wechun traŋəllkuq ka fələmpaianeu tañi kewən· meu, fùcha
               kutrankaukəlen iñche raŋiñ kùtral meu. | 
         
            | Abrahán lloudəŋui: „Konəmpanieŋe, fotəm, eimi re kùmeke dəŋu niefuimi
               petu mi moŋen, feichi meu Lá- zaro re kutrankaukəlefui məten. Eimi féola welukutran-
               kaukəletuimi, welu Lázaro ayùunkəletui. Yom məlei dəŋu. Raŋiñ iñchiñ meu ka eimn meu
               məlei kiñe fùchá wau fitufalnulu, rəfrəf pepí naqənŋelai cheu tami məlen. | 
      
      
      
      
         
            Kesús kùmepiñmafi pu pichike che.
         
         
            
         
         
            | Feichi antù kiñeke pu domo yeyei ñi pu pəñeñ Kesús meu ñi tuñmaŋeal ka
               ñi kùme piñmaŋeal. Pu kimelpeelchi che wedatripadəŋufemfiŋn feichi pichike che, ñi
               amutuam eŋn. Feimeu Kesús fei pifi ñi pu kimelpeelchi che: „Kalli kùpape iñche meu
               feichi pichike  che, ka katrùtukifilmn, feyeŋn mai ŋen· ŋei reino wenu-
               mapu meu. | 
         
            | Ka Kesús mətrəmfi feichi pichike che ka rofəlfi ñi lipaŋ, meu. | 
      
      
      
      
         
            Ñi moŋetun Lázaro.
         
         
            
         
         
            | Betania meu iná Jerusalén moəŋelefui Lázaro eŋu ñi epu lamŋen, María
               yeŋu Marta. Fùcha tukutrani Lázaro. Feimeu feichi epu lamŋenwen fei pifalfiŋu Kesús:
               „Señor, tami ayùpeel kutrani." Kesús petu məlekafui epu antù cheu ñi məlemom. Kùla
               antù meu Kesús fei pi ñi pu kimelpeelchi che meu: „L·ai Lázaro, amuan ñi
               moŋelmetuafiel, piken. | 
         
            | Chumel puwí Kesús, deuma meli antùfui ñi rəŋal- ŋemom Lázaro. Marta
               tripai trafmeafilu Kesús ka fei pifi: Señor, məleuyefulmi təfa meu, l·auyelaiafui
               tañi lamŋen." Feimeu Kesús lloudəŋui: „Moŋeai mi lamŋen," pi. Marta pi: „Kimn ñi
               moŋetual afantù meu.“ Feimeu dəŋui Kesús: „Iñche moŋetun ŋen ka moŋen ŋen. Tuchi
               mupiltulu iñche meu, l·allefule rume, moŋeleai. Ka tuchi moŋelu ka mupiltulu iñche
               meu, rumel l·alaiai.“ Feimeu amui Marta, mətrəmfi ñi lamŋen ka fei pifi. | 
         
            | „Kimelchekelu məlepai fau ka mətrəmeimeu." Maria ŋeñika witrai, amui
               cheu ñi məlen Señor ka ñi ləpunaqn meu ñi iná n·amun· fei pifi: „Señor,
               məleuyefulmi təfa meu l·alaiafui tañi lamŋen. | 
         
            | María ŋùmai, ka məleyechi pu che kafei ináŋùmai Feichi meu
               lladkùduamtui Kesús, fei pi: „Cheu elŋei?" Ka lloudəŋuiŋn: „Kupaŋe, leliwəlpafiŋe."
               Kesús ŋùmai feimeu, ka pefilu ñi ŋùman fei piŋn pu Judio: „Kintuwəlfimn, chumŋechi
               ayùperkefuichi. | 
         
            | Feichi rəŋan məlefui pu lil, kura meu takulefui ñi wel·ŋiñ. Púulu
               Kesús eltuwe meu : „Entufimn kura," pipui. Feimeu fei pi Marta: „Señor, deuma wedá
               n·ùmùi, meli antù meu l·alu kam. | 
         
            | Kesús fei pifi: „¿Fei pipelayu amá: mupiltulmi, peafimi Dios ñi
               ŋen·ŋen?" Feimeu nentuŋei kura. | 
         
            | Kesús lelinprami wenuple ka ŋillatuñmawí. Feimeu newentu fei pi:
               „Lázaro, tripane wekun." Ka feikachi tripai l·auma. Welu mən·ulkəlefui ñi n·amun· ka
               ñi kuq; feimeu fei pi Kesús: „Ñaitutufimn, ñi pepi amuam." | 
         
            | Fentren pu Judio, məlelu feichi meu, mupiltuiŋn Kesús meu. Welu kakelu
               amuyeiŋn pu Fariseo meu ka nutramelpufiŋn ñi chummom Kesús. Ka pu Fariseo eŋn ñidol
               pu sacerdote fei piŋn: „¿Chumain? Təfachi wentru mətewe deumai milaqro." Feimeu
               trokituiŋn ni l·aŋəmafiel Kesús eŋn; welu Kesús ùpeltripai. | 
      
      
      
      
         
            Kesús elí ayùn mandan dəŋu.
         
         
            
         
         
            | Llekùpafui ñi Paskua fiesta pu Judio, feimeu amui Kesús Jerusalén meu.
               Petu kimelchelu pu templo meu ramtueyeu kiñe Fariseo: „¿Tuchi dəŋu məŋel kam mandakei
               feichi ley ?" Kesús lloudəŋui: „Ayùafimi tami Señor Dios kom tami piuke meu, kom tami
               pəlli meu, kom tami duam meu, kom tami newen meu. Fei təfa ñi wənen ka ñi
               ñidolmandael feichi ley. Kaŋelu mandan dəŋu ka femŋei: ayùafimi tami inauinauchi che,
               chumŋechi ki∫u ayùukeimi. | 
      
      
      
      
         
            Kesús nùtramkakei aframtun dəŋu.
         
         
            
         
         
            | Kesús nùtramelfi ñi pu kimelpeelchi che feichi fù- chake dəŋu məlealu
               ñi ka kùpatual meu tuemapu meu. | 
         
            | Fei pi Kesús: „Che ñi pəñeñ kùpaiai, walloñmaleai fùcha ñidoldəŋu meu,
               ka itrokom tuemapu kùpal trawəluai ñi puñma meu. Ka fei wichukekənuafi kiñeke pu
               che kake che meu, chumŋechi ta kamañ kulliñ wichu kekənuyekei pu kordero kaniru kapra
               meu. Pu kileke man pəle elkənuŋeai, feichi kake pu che weleple. | 
         
            | Feimeu feichi Kesús rey fei piafi manpəle məlechi pu che: „Kùpamn, ñi
               kùme piñmael tañi Chau, ka  nùniemn feichi reino, ñi elŋemom mapu adkəlei
               eimn tamn duam. | 
         
            | Welu welepəle məlechi pu che fei piafi: „Wədamn iñche meu, tamn
               maliciaŋen, rumel məlechi kùtral mapu meu, adkəlei wekufù ka ñi pu ánjel ñi duam. | 
         
            | Ka təfachi pu che yeŋei turəpu məlechi kutrankawən meu, welu feichi
               nor kùmeke pu che konai afnoachi moŋen meu. | 
      
      
      
      
         
            Kesús elí doi santuŋechi Sakramento Altar.
         
         
            
         
         
            | Feichi pun· meu petu tañi l·anon, Kesús elí kiñe Sakramento apolelu
               kimfalnuchi dǝŋu meu. | 
         
            | Akui ñi antù, kimfui Montulchefe, ka kùpa elurpufi ni pu wen·ùi kine
               konəmpaniepeyùm ñi ayùn, wechualu kam ñi ayùafiel. | 
         
            | Feichi pun· meu tulu Kesús kofke ñi santoke kuq meu, prakintui
               wenuple, gracias pifi ñi fillpepilfe Chau. | 
         
            | kùme piñmafi kofke, wədamfi ka nùukelfi ñi pu kimelpeelchi che, fei
               pi: „Tumn ka imn, təfa iñche ñi anka ŋei, wǝlŋeai eimn tamn duam," pi ta Kesús. | 
         
            | Rupan ilu eŋn, Kesús ka femŋechi tui kaliz, gracias ka pi, kùmepiñmafi
               ka elufi ñi pu kimelpeelchi che, fei pi : „Tumn ka pùtuaimn, təfa iñche ñi mollfùñ
               ŋei, wətruñmaŋeai eimn ka fentren pu che ñi duam ŋənaituŋeam werilkan. Eimn ka
               femaimn tañi konəmpa- ŋeam." Ka fill pùtuiŋn feimeu. | 
      
      
      
      
         
            Kesús arofmollfùñi malaltəku olifantu meu.
         
         
            
         
         
            | Chuməl deuma təkuuyefui wekufù Judas ñi piuke meu, kiñelke feichi mari
               epu Apóstol, ñi wəlafiel ñi kimelpeeteu, amui ñidolke pu sacerdote meu, ka fei
               pipufi: „Chem elumoan, eluulin Kesús? Feyeŋn pi. | 
         
            | „Kula mari moneda plata": ka Judas maí ñi chalintəkuafiel Kesús
               fentren plata meu. | 
         
            | Deuma pun·lu, Kesús amui ñi kake mari kiñe kimel peelchi che yeŋn,
               Olifantu winkul meu, cheu ñi məle mom Getsemaní piŋechi malaltəku mapu. Ka fei pifi
               Kesús ñi pu Apóstol: „Fau məlekellemn petu tañi ŋillatuñmaun." Ka yefilu Pedro,
               Santiago ka Juan, ponwi koní malaltəku olifantu meu. | 
         
            | Feimeu Kesús yechi lladkùnaqi ka fiñmawí ñi piuke ka fei pifi ñi kùla
               apóstol: „Lladkəlei tañi pəlli tañi l·aial meu. Fau məlekellemn, nepeleaimn ka
               ŋillatuñ- mauaimn." Ka pichike trekaiaulu traf pùlli kənui ñi aŋe, ŋillatuñmaui ka
               pi: „Tañi Chau, pepi femŋele. | 
         
            | pəntùlfiŋne iñche meu feichi kaliz, welu iñche ñi piel felekilepe,
               Eimi mai piaimi. Kùla rupa femŋechi ŋillatuñmaui Kesús. | 
         
            | Feimeu akurumei ñi fiñmawən, ka fenten arofùmollfùñi, maŋinaqyei
               pùlli meu ñi mollfùñ. | 
         
            | Petu ŋillatuñmaukəlekafui doi al·ùñma ka doi poyenkechi. Feimeu
               peufalueyeu kiñe ánjel wenuple ka yafulduameyeu. | 
         
            | Ka Kesús witrai ka fei pifi ñi pu kimelpeelchi che. | 
         
            | „Witramn, amuiñ. Kintuwəlfimn, llekùlepai kùpalchelu." | 
      
      
      
      
         
            Kesús nùtuŋepai.
         
         
            
         
         
            | Kesús petu ñi dəŋun pepayeu Judas, werá pu soldao yeŋn ka pu kon·a
               yeŋn, miawəliŋn fentanantəkulechi kùde ka ùpe kùde, fuchá machete ka karoti. | 
         
            | Judas aŋka rəpù fei pirpufi ñi pu soldao: „Iñche tuchi ñi be∫ítupuel
               fei tuafimn." Feimeu pepufi Kesús, chalipufi ka pi: „Mari mari, kimelchekelu"; ka
               be∫itufi. | 
         
            | Kesús fei pieyeu: „Wen·ùi, ¿chumal kam kùpaimi. | 
         
            | ¿Kiñe be∫itun meu kam chalintəkukefimi che ñi Pəñeñ. | 
         
            | Feimeu Kesús chiwədrupai trokiñ che pəle ka ramtufi: „¿Inei kam
               kintukefimn?" „Kesús, Nazaret che," llondəŋuŋei Kesús. Fei pi Kesús: „Iñche ta
               təfa. | 
         
            | Feyeŋn wəñowitrawiŋn ka tranapuiŋn pùlli meu. | 
         
            | Iñaŋechi ka ramtui Kesús: „¿Inei kam kintukefimn. | 
         
            | Ka feyeŋn lloudəŋuiŋn: „Kesús. Nazaret che." Kesús pi: „Deuma piuiñ:
               iñche ta təfa. Felele ñi kintumokefiel iñche, kalli amupe təfa yeŋn." Feimeu nùŋei
               Kesús. | 
         
            | Welu Simón Pedro piŋelu nentupai ñi machete, chùŋarùŋepui Malko,
               Ñidolsacerdote ñi kon·a, rəpunentuñmaŋei ñi man pilun. Welu Kesús fei pifi
               Pedro. | 
         
            | „Təkutuŋe mi machete faina meu. Feimeu tuñmafi ñi pilun Malko ka
               llapəmfi. | 
         
            | Wəla nùcheŋei ka trariŋei. Tichi pu kimelpeelchi che ki∫ukənofiŋn
               Kesús ka lefmawiŋn, Pedro eŋu Juan l·el·əmlaeyeu, wenche inalei. | 
      
      
      
      
         
            Kesús piñmaŋei ñi l·aial.
         
         
            
         
         
            | Feichi trokiñ che puwəlfiŋn Kesús Kaifás piŋechi Ñidolsacerdote ñi
               ruka meu, cheu ñi trawəlumom feichi trawən fùchake juez. Ñidolsacerdote yeŋn ñi
               trawən ŋùlam kintufiŋn testiko, Kesús ñi trafdəŋuateu, fei ñi pepí piſmaneam ñi
               laial, welu pelainn. | 
         
            | Feimeu witrapramei Ñidolsacerdote, ka fei piŋei Kesús: ,Ramtukadəŋuayu
               moŋen Dios fəla, fei pimoaiñ. | 
         
            | „¿Eimi kam Kristo, Dios ñi Fotəm. | 
         
            | Kesús lloudəŋui: „Iñche mai", pi. | 
         
            | Feimeu Ñidolsacerdote wichárùi ñi takun ka fei pi. | 
         
            | „Təfa wedá dəŋui ta Dios meu. ¿Doi chumŋechi testiko kam peaimn?" Ka
               itrofill wirarùiŋn: „L·a- ŋəmfali. | 
         
            | Feimeu Kesús yeŋei, kintuñmanieŋepui wùn·man meu wəla. Petu ñi
               femnieŋen wedá ayetumekefeyeu ñi kintuñmanieteuchi che: tofkùtuaŋeŋekefui,
               wiraftəkuŋekefui, ùweñilkənumekeŋekefui ka fill adkaŋekefui. | 
         
            | Feimeu wəñoduami Judas ñi furi wəlfiel meu Kesús ka elutufi feichi
               kùla mari moneda plata pu Ñidolsacerdote, fei pifi: „Kulpan tañi wəlfiel meu nor
               kùme- ŋelu ñi mollfùñ. “Welu feyeŋn lloudəŋuiŋn: „¿Iñchiñ chumiiñ feimeu? Eimi kidu
               mi dəŋu ta təfei." Judas  ùtrəftəkurputufi feichi plata pu templo meu, ka
               tripatui, feimeu ka pəltrùkənuwí. | 
      
      
      
      
         
            Kesús azotiŋei.
         
         
            
         
         
            | Feichiwe meu Judea meu gofernador ŋefui ta Poncio Pilato, fei meu
               yefiŋn Kesús pu Judio pu liwen ñi dəŋu- ŋeal. Pilato kimniefui, re ñi itrùrùn meu
               pu
               sacerdote nùtuŋefui Kesús, feimeu kintukefui dəŋu ñi pepí montulafiel ta Təfa. Welu
               pu sacerdote ŋədalkənufi pu trawən che, ka itrofill wirarùiŋn: „Krucificaŋepe,
               krucifikaŋepe." | 
         
            | Pilato pi: „Peñmalafiñ kulpa tañi l·aŋəmŋeam. | 
         
            | Feimeu fəla ŋillaazotiafiñ, ka wəla məñatripatuai. | 
         
            | Feimeu mandai ñi azotiŋeal Kesús. | 
      
      
      
      
         
            Kesus wayun· meu trariloŋkokənuŋei.
         
         
            
         
         
            | Deu azotiŋelu Kesús nentuñmaeyeu ñi təkuluwən pu soldao ka
               təkukənuleleyeu kiñe púrpura makuñ. | 
         
            | Damikənulfiŋn trariloŋko wayun· ka elelfiŋn Kesús ñi loŋko meu.
               Elelkənufiŋu kuq meu kiñe farilla cetro reke, lukunaqkantukefuiŋn puñma Kesús meu
               ka
               ñi  ayetufiel fei piŋn: „Mari mari, pu Judio ñi rey.“ Kakelu tofkùtueyeu
               ka ùweñileyeu, tuñmaŋetui ñi farilla ka feimeu wiraftəkuaŋeŋei. | 
      
      
      
      
         
            Kesús elkənuŋei puñma pu trawən che meu ka chalintəkuŋei ñi
               krucifikaŋeal.
            
         
         
            
         
         
            | Petu kintukefui dəŋu ta Pilato ñi montuam Kesús. | 
         
            | Fei ñi duam mandai ñi elkənuŋeam Kesús puñma pu trawən che,
               wayun·trariloŋkolefui, púrpura makuñ təkuniefui; ka fei pi Pilato: „Kintuwəlfimn,
               che ta təfa!" | 
         
            | Welu pu Ñidolsacerdote ka ñi pu kon·a yeŋn wirarùiŋn:
               „Krucifikaŋepe, krucifikaŋepe", piŋn. | 
         
            | Pilato fei pi: „iñche peñmalafiñ ñi kulpa." Welu pu Judio lloudəŋuiŋn:
               „Iñchiñ nieiñ taiñ ley, ka fei ñi fəla məlei ñi l·aial ta təfa, ki∫u Dios ñi fotəmuun
               meu. | 
         
            | Feichi afpun rupa Pilato elí dəŋu ñi montuam Kesús; welu pu Israelita
               fei pifiŋn: „Deumalmi mi montuam Kesús, wen·ùi ŋelaimi César meu." Feimeu Pilato tuí
               ko, kəchakuqtui ka fei pi: „Kulpa nielan ñi mollfùñ meu təfachi norkùmeŋelu.
               Chumŋechi ayùlmn eimn, femaimn." Ka lloudəŋui feichi pu trawən che: „Kùpape ñi
               mollfùñ wenté iñchiñ meu ka taiñ pu yall meu", piŋn. | 
         
            | Feimeu Pilato chalintəkufi Kesús ñi krucifikaŋeam. | 
      
      
      
      
         
            Kesús panùyeniei ñi kruz.
         
         
            
         
         
            | Kesús walloñmaeyeu pu soldao, nentuñmaŋetui ñi púrpura makuñ,
               təkulelŋetui ki∫u mi təkuluwən, yeŋei cheu ñi krucifikaŋeal: ki∫u yei ñi kruz. | 
         
            | Kesús pərai Gólgata kam Kalfario piŋechi wiŋkul meu, leŋleŋwe ñi fei
               piken tichi ùi. Kesús eŋn amui epu wedakecheŋelu ka ñi krucifikaŋeam eŋu. | 
         
            | Kiñe wentru, Simón piŋelu, feimeu akui lelfùn meu. | 
         
            | Pu soldao ŋeñikaeyeu, ñi kelluyekənuafiel ñi kruz ta Kesús.  Kiñe fùcha trokiñ che yeŋn tripai Kesús. Reyù- amulefui kai kiñeke kùmeduamŋechi
               pu domo, ñi kutranduamyefiel meu Kesús ŋùmaiŋn. | 
         
            | „Ofi∫a reke yeŋei l·aŋəmchewe meu, welu nùlalai ñi wən" (Hech. 8, 32). | 
      
      
      
      
         
            Kesús ñi krucifikalen meu.
         
         
            
         
         
            | Epe raŋi antù Kesús puwi Kalfario piŋechi wiŋkul meu. Pu soldao
               elueyeu ùtrum ka finaqre ñi pùtual. | 
         
            | Kesús pətokokan·tui feichi we∫á pùlku, welu ayùlai pùtualu. Wəla
               krucifikanei. | 
         
            | Kiñeun Kesús eŋn krucifikaŋei kai feichi epu wedá che, kiñe, Kesús ñi
               man pəle, kaŋelu Kesús ñi wele pəle. | 
         
            | Feimeu pu soldao wədamfiŋn Kesús ñi təkuluwən, welu ñi túnika,
               dùwéntakun ŋefui, kùpá wədamlafiŋn, fei kudelŋei tuchi ñi weual. | 
         
            | Pu soldao məlefui iná kruz ka peñiefuiŋn ñi kutrantulkaŋen Kesús.
                „Ayùeneu ka kidu wəlui ñi l·aial iñche mi duam. | 
         
            | (Gal. 2, 10.) Dios ñi kordero, nentukefimi kom mapu ñi werilkan,
               fərenemoiñ. | 
      
      
      
      
         
            Kesús dəŋui ñi reqle afn·eməl ka l·ai.
         
         
            
         
         
            | Ñidolsacerdote yeŋn fentren pu Judio ayetufiŋn Kesús ka fei
               piŋn: „Eimi Dios ñi fotəm ŋelmi, naqpaŋe kruz meu. | 
         
            | „Kake pu che montulfi, welu kidu pepí montuluukelai ta təfei." Welu
               Kesús ŋillatuñmawí ka fei pi: „Chau, ŋùnaitufiŋe yeŋn, kimlai ñi chumken eŋn. | 
         
            | Kiñeke feichi epu wedá che, krucifikaneuma Kesús eŋn, kafei
               ayetufeyeu, fei pi: „Eimi Dios ñi Fotəm ŋelmi, montuluŋe ka montulmoiyu kai." Welu
               kaŋelu fei pi: „Iñchiú tayu kulpaken meu nalŋeiyu, welu təfa chem rume wedá femlai."
               Ka chiwədrupalu Kesús pəle, fei pi: „Konəmpanieaqen, Señor, chuməl məleputulmi
               paraiso meu." Kesús lloudəŋueyeu: „Mupiñ- kechi fei pikeyu: fachi antù məleaimi
               paraiso meu eimi inchií. | 
         
            | Minchetu kruz meu witralefui Kesús ñi ñuke yeŋu ñi ayùn
               kimelpeelchi che. Kesús fei pifi María. | 
         
            | „Dómoche. fei təfei tami pəñeñ." Feichi kimelpeelchi che fei piŋei
               kai: „Fei təfei tami ñuke. | 
         
            | Feimeu turpu wədawelai María meu feichi ayùn kimelpeelchi che. | 
         
            | Raŋiantùlu dumiñrumei antù, ka fùcha dumiñ takuniefui muñku
               mapu kùla hora fentreñma. Feimeu Kesús wenuntui ñi dəŋun ka fei pi: „Tañi Dios, tañi
               Dios, ¿chumŋelu kam tranakənoen. | 
         
            | Pichi al·ùn meu fei pi Kesús: „Wiwùn." Feimeu kiñe soldao tufi
               kiñe esponja, wifontəkufi finaqre meu, elfi wechun rəŋi meu ka nùukəlfi Kesús ñi
               pətokoam. | 
         
            | Deu pətokokantúuma Kesús fei pi: „Kom trùr deukəlei. | 
         
            | Iñaŋechi Kesús newentu fei pi: „Señor, tami kuq meu chalintəkun
               tañi kùrəf." Ka ləpunaqkənui ñi loŋko ka chalintəkulelfi ñi pəlli ta Señor. | 
         
            | Nùyùi mapu, traftralofui lil. Nùlankepi eltuwe, ka fentren l·a pu che
               ñi aŋka witratui. Feichi kapitan eŋn pu soldao fùcha trepewiŋn ka fei piŋn: „Mupiñ-
               kechi nor kùme che ŋeərkefuy em ta təfei, mupiñkechi Dios ñi fotəmerkefuy em." Kom
               che mətroŋùkantui ñi rəku ka dəŋunokechi amutui Jerusalén meu. | 
      
      
      
      
         
            L·a Kesús entuklafaŋetui ka rəŋalŋei.
         
         
            
         
         
            | Allwe naqnantù kiñe feichi soldao tufi rəŋi ka nùlañmafi ñi kadi
               Kesús. Feikachi maŋitripai mollfùñ ka ko. | 
         
            | Wəla ñi epu kimelpeelchi che Kesús entuklafañ- matufiŋn ñi l·a aŋka,
               mən·ulfiŋu lif ekull meu, ka təku- ŋei kiñe wé rəŋan lil meu. Wəl·ŋiñ rəŋan meu elŋei
               kiñe fùchá kura. | 
         
            | Ka antù meu kùpaiŋn pu nidolsacerdote, elfiŋn kuidaial feichi pu
               soldao iná rəŋan meu ka sellakanofiŋn feichi kura. | 
      
      
      
      
         
            Kesús wəñomoŋetui l·achi pu che meu.
         
         
            
         
         
            | Kula antù wùn·man meu wəñomoŋetui Kesús raŋi pu l·a meu; ka tripai
               rəŋan meu apon fùchake dəŋu meu. Kiñe lel fùcha nùyùfemi mapu. Wenuple naqpai Señor
               ñi kiñe Anjel, entupai kura, ñi takulemom Wəl·ŋiñ rəŋan ka anùkənui wenté fei meu.
               Ni
               kintuwəln lləfkefemekefui, ka ñi lùq təkuluwən napər pire femŋefui. | 
         
            | Feichi kintunieeltuwelu trùntrùnùiŋn llùkan meu ka tranapuiŋn pùlli
               meu l·a femŋechi. | 
         
            | Feichi meu akui kiñeke kùme duamŋechi pu domo, ayùfuiŋn ñi
               ŋəl·fùñmaiafiel Kesús ñi trawa ka pepufiŋn nùlalechi rəŋan. Feichi ánjel fei pi:
               „Kintukefimn Kesús Nazaret túulu krucifikaŋeuma? Wəñomoŋetui, ŋelai fau. | 
         
            | Amumn ka fei piafimn pu kimelpeelchi che yeŋn Pedro." | 
      
      
      
      
         
            Kesús peufalufi ñi kimelpeelchi pu che ka elí Sakramento
               Penitencia.
            
         
         
            
         
         
            | Feichi antù naqnantù meu traukəlefui kiñe fùcha katrùntǝku ruka meu
               Jerusalén meu feichi pu Apóstol  ka kiñeke kimelpeelchi pu che yeŋn. Ñi
               llùkafiel meu pu Judio nùrəfniefuiŋn ñi wəlŋiñ ruka. Kiñe lel peufalwí Kesús raŋi
               pu feyeŋn meu ka fei pifi: „Kùmelen məletupe eimn meu. Iñche ŋen, llùkakilmn." Feichi
               kimelpeelchi pu che ayùuiŋn pefilu Señor. | 
         
            | Ka fei pitui Kesús iñaŋechi: „Kùmelen məletupe eimn meu. Chumŋechi ñi
               Chau werkùuyeeneu iñche. | 
         
            | ka femŋechi iñche kai werkùuain." Feimeu pimuñmafi feyeŋn ka fei pifi:
               „Lloufimn Espíritu Santo. Eimn inei rume perdonañmafilmn werilkan, perdonañmaŋeai;
               ka
               eimn inei rume nieñmakafilmn ñi werilkan, nieñ- maŋekaiai. | 
         
            | Ka ñamrumetui Kesús puñma ñi pu Apóstol meu. | 
      
      
      
      
         
            Kesús chechùmkənofi Pedro, ñi ñidolŋeal təfachi Iqlesia dǝŋu
               meu.
            
         
         
            
         
         
            | Deu moŋetulu Kesús məletui təfachi tuemapu meu meli mari antù,
               kakeumechi peŋelkefui ñi pu Apóstol meu rəf ñi fei ŋen, rəf ñi wəñowitrapramemotum
               ka
               rəf ñi moŋeletun, ka dəŋukefui feyeŋn Dios ñi reino dəŋu meu. Kafei peufaluwí Señor
               kake kimelpeelchi pu che meu ka kiñe rupa yaf kechu pataka che meu. | 
         
            | Kiñe antù reqle kimelpeelchi che məlefuiŋn Genesaret piŋechi malliñ
               meu, raŋiñ feyeŋn meu Pedro, Santiago ka Juan. Kiñe lelpe məlerumei Kesús raŋiñ
               feyeŋn meu ùpəl malliñ meu, ka nùtramkai ka i feyeŋn. | 
         
            | Ka Kesús fei pifi Simón Pedro: „Simón, Juan ñi fotəm, ¿pu feyeŋn meu
               doi ayùpean eimi?" Pedro  lloudəŋui: „Deu kimimi, Señor, ayùkeeyu." Ka
               Kesús fei pieyeu: „Kintuñmanielaqen tañi pu kordero." Kawe fei pitui Kesús: „Simón,
               Juan ñi fotəm, ¿ayùkepeen chei?" Pedro lloudəŋui: „Eimi kimimi, Señor, ayù- keeyu."
               Ka Kesús fei pieyeu: „Kintuñmanielaqen tañi pu kordero. | 
         
            | Kùla rupa ramtueyeu Kesús: „Simón, Juan ñi fotəm, ¿ayùkepeen chei?-
               Feimeu lladkùnaqi Pedro ka fei lloudəŋufi Kesús: „Señor, eimi fill kimimi, ka kimimi
               kai tami ayùkefiel. Ka Kesús fei pieyeu: „Kintuñ- manielan ñi pu ofi∫a." | 
      
      
      
      
         
            Kesús wechui wenumapu meu.
         
         
            
         
         
            | Feuall Kesús peufaluwí ñi mari kiñe Apóstol meu ileluwən ruka meu
               Jerusalén meu. I pu feyeŋn ka mandalfi, Jerusalén meu ñi məlekaiam eŋn, lloufile eŋn
               wəla Espíritu Santo. Wəla məlefui ñi nùtramelmeafiel feichi efankelio pu Judio ka
               pu
               pagano. Fei pieyeu Kesús eŋn: „Iñche eluŋeuyen kom pepiluwən wenumapu ka tuemapu
               meu. Amuaimn ka kimelafimn itrokom pu kùpal ka wətrukolafimn Chau ka Fotəm ka  Espíritu Santo kai ñi ùi meu, kiməlafimn kom dəŋu tamn allkùmom iñche
               meu. Iñche məlekaian eimn meu afpun tripantu meu. Tuchi mupiltule ka bautizaŋele,
               montuai. Welu tuchi mupiltunule, we∫á dəŋu meu elŋeai. | 
         
            | Wəla Kesús yefi ñi pu Apóstol Olifoŋechi Wiŋkul meu, wenuntuprami ñi
               kuq ka kùme piñmafi feyeŋn. | 
         
            | Petu ñi kùme piñmafiel pəntùkənui feyeŋn meu ka wechui wenumapu meu.
               Pu Apóstol ŋillatuñmaukəlefuiŋn Kesús meu ka kintuwəlniefuiŋn deu ñamkonpulu wəla
               kiñe tromù meu. | 
         
            | Petu ñi prakintulekan pu Apóstol, naqparumei epu Anjel, lùq təkuluwənŋ
               eiŋu, fei pifiŋu: „Təfachi Kesús pəntùkənui eimn meu ka wechui wenumapu meu; chum-
               ŋechi pefimn ñi pəramom, ka femŋechi kùpatuai. | 
         
            | Feimeu pu Apóstol apó ayùun amutuiŋn Jerusalén meu. | 
      
      
      
      
         
            Kesús ñi kimelpeelchi pu che lloufiŋn Espíritu Santo.
         
         
            
         
         
            | Jerusalén meu trawəluiŋn pu Apóstol ileluwən ruka meu. Tié meu
               ŋillatuñmaufuiŋn itrofill kiñeun. Feyeŋn mǝlefui María, Kesús ñi ñuke, kake
               kimelpeelchi pu che kai, pataka epu mari che fentenchi kam fentennochi. | 
         
            | Mari antù meu wenuple naqpai rarakùn, fùcha kùrəf reke, apolpafi ruka
               cheu ñi traukəlemom feichi kimelpeelchi pu che. Kùtralkewən· peufaluwí ka
               witralepui kiduke ñi senchu loŋko meu. Ka fill apolŋeiŋn Espíritu Santo meu ka
               deŋufemiŋn kakeumechi kewən·meu. | 
         
            | Ñi allkùkefiel feichi fùcha rarakùn akuyei fùchake trokiñche. Feimeu
               wekun tripai Pedro ka nùtramtui Kesús ñi wəñomoŋemotum l·achi pu che meu ka ñi
               wechumom Dios Chau ñi man meu. Fentren pu mupiltui ka wətrukoŋei. Feichi antù meu
               kùla waraŋka che chi koní Iqlesia ñi kərpu meu. | 
      
      
      
      
         
            Dios ñi Iqlesia fillple pùzi.
         
         
            
         
         
            | Rupamom Paskuafiesta pu Apóstol amuiŋn nùtramtulafilu muñku mapu meu
               pu Judio ka feichi pu pagano mupiltun Kesús meu ka fei tañi kimelelchi dəŋu. Kesús
               ñi
               ùi meu deumaiŋn fùchake afmatun dəŋu ta pu Apóstol; raŋiñ feichike milaqro meu Señor
               wəli ñi doi konəmpaŋeam ñi nùtramtun eŋn. Fill antù doi al·ùn- ŋetui mupiltuchi pu
               che, ka Kesús ñi Iqlesia amulei ñi tremn. Pu Apóstol elyefiŋn obispo ka sacerdote
               kai. |